Afwijkingen per thema en programma

Vanaf de Begroting 2024 werken we met thema's. We gaan bij de Bestuursrapportage 2024 nu ook in op het thema uit de Begroting 2024. 

Voor wat betreft het thema Klimaat en Energie (in brede zin) zijn er vanuit de rijksoverheid vanaf 2023 twee brede doeluitkeringen beschikbaar gesteld. De geldstromen voor capaciteitsuitbreiding (CDOKE) en isolatiemaatregelen particuliere woningen (LAI) worden jaarlijks beschikbaar gesteld, maar mogen gedurende een langere periode worden uitgegeven. 

 

Capaciteit Decentrale Overheden Klimaat en Energie (CDOKE)
In april 2023 werd het Capaciteit Decentrale Overheden Klimaat en Energie (CDOKE) budget voor de gemeente Lochem beschikbaar gesteld. Dit om capaciteit in vaste dienst te nemen voor de grote hoeveelheid extra taken op het gebied van Klimaat en Energie. Voor Lochem zijn de voorschotten voor CDOKE als volgt toegekend:
Datum                Bedrag      Te besteden tot
14 april 2023     € 667.333  31 december 2025
1 januari 2024   € 673.387  31 december 2026
1 januari 2025   € 679.441  31 december 2027

De minister heeft toegezegd dat er tot en met 2030 geld in deze orde van grootte beschikbaar zal zijn. 

Ten opzichte van de Begroting 2024 is enige vertraging opgetreden bij het besteden van de middelen. Op het gebied van Klimaat en Energie worden verschillende soorten expertise gevraagd. We hebben nog niet op alle vacatures de kwalitatief juiste kandidaat gevonden. De werving loopt.

 

Lokale aanpak Isolatie (LAI)
Het doel van de LAI is om via het Energieloket en een gerichte campagne meer inwoners te informeren over de subsidiemogelijkheden. In het kader van de LAI zijn vanaf 2023 eveneens grote bedragen toegekend. Dit geld is bedoeld om woningeigenaren met slecht geïsoleerde woningen te ondersteunen. In totaal is in 2023 een bedrag van € 1.083.000 overgemaakt. In 2024 volgt nog een bedrag van € 209.000.
Om dit geld doelmatig te kunnen besteden stelden we in 2023 een subsidieregeling op. Er is eveneens een subsidieregeling opgesteld voor het door de raad beschikbaar gestelde budget voor woningeigenaren in energiearmoede. 

- = nadeel, bedragen in €
Bedragen x €
Taakveld		2024	2025	2026	2027	2028
7.4	Milieubeheer	590.000	0	0	0	0
8.3	Wonen en bouwen	-85.000	0	0	0	0
Lasten		505.000	0	0	0	0
7.4	Milieubeheer	-535.000	0	0	0	0
8.3	Wonen en bouwen	85.000	0	0	0	0
Baten		-450.000	0	0	0	0
Saldo baten en lasten programma 0		55.000	0	0	0	0

Bijgestelde prognose SPUK CDOKE 2023 en 2024, respectievelijk € 835.000 en € 300.000 (budgetneutraal)

Vanuit het rijk is er een aanzienlijk budget beschikbaar gesteld voor de formatie op het gebied van Klimaat en Energie (Capaciteit Decentrale Overheden Klimaat en Energie). Dit budget is jaarlijks gegarandeerd tot 2030 en is bedoeld voor structurele formatie en opdrachten aan deskundigen voor het werkveld Klimaat en Energie. In deze bestuursrapportage stellen we de prognose van de bestedingen bij, deze bijstelling is budgetneutraal omdat tegenover de inkomsten eenzelfde bedrag aan uitgaven staat.  Wat CDOKE 2023 betreft gaat het om een bijstelling van € 835.000, zowel aan de lasten- als de batenkant. Wat CDOKE 2024 betreft gaat het om een bijstelling van € 300.000, zowel aan de lasten- als de batenkant.

 

Bijgestelde prognose SPUK LAI tranche eerste tranche € 85.000 (budgetneutraal)

Vanuit het rijk is er een aanzienlijk budget beschikbaar gesteld voor de formatie op het gebied van Lokale Aanpak Isolatie(LAI). Dit budget is een brede doeluitkering en kan over meerdere jaren verdeeld worden ingezet. In deze bestuursrapportage stellen we de prognose van de bestedingen bij, deze bijstelling is budgetneutraal omdat tegenover de inkomsten eenzelfde bedrag aan uitgaven staat.  De uitgaven van de LAI zijn afhankelijk van het aantal te honoreren subsidie-aanvragen. Ingeschat wordt dat in 2024 € 300.0000 van dit budget aan subsidies zal worden uitgekeerd, hetzelfde bedrag verwachten wij aan uitgaven te realiseren. Dat resulteert in een financiële bijstelling van de begroting van € 85.000, budgetneutraal.

 

Vrijval middelen in relatie tot CDOKE € 55.000 V

Een deel van de activiteiten waarvoor in de begroting geld was opgenomen wordt in 2024 gefinancierd vanuit de CDOKE bijdrage. Hierdoor is er sprake van vrijval van een gedeelte van de budgetten. Incidenteel voordeel in 2024 van € 55.000.

- = nadeel, bedragen in €
Bedragen x €
Taakveld		2024	2025	2026	2027	2028
0.1	Bestuur	27.000	-141.000	-77.000	-41.000	-41.000
0.2	Burgerzaken	-247.000	-145.000	-145.000	-145.000	-145.000
0.3	Beheer overige gebouwen en gronden	-30.000	0	0	0	0
Lasten		-250.000	-286.000	-222.000	-186.000	-186.000
0.3	Beheer overige gebouwen en gronden	-30.000	0	0	0	0
Baten		-30.000	0	0	0	0
Saldo baten en lasten programma 0		-280.000	-286.000	-222.000	-186.000	-186.000

Budgetten Raad € 41.000 N

De huidige budgetten zijn niet meer toereikend. Dit heeft drie oorzaken: er worden meer vergaderingen (live) uitgezonden, er is vanuit de raad een toegenomen vraag naar trainingen en de vergoedingen voor fractievertegenwoordigers zijn verhoogd (€ 41.000 structureel).  

Rondom de verkiezingen maken we extra kosten zoals de organisatie van een debat, het introductieprogramma voor de raad, het afscheid van de oude raad en de installatie van de nieuwe raad. Dit kost € 36.000 extra om de vier jaar vanaf 2026. 

 

Accountantskosten € 32.000 N

De incidentele overschrijding in 2024 heeft als belangrijkste oorzaak: de gewijzigde termijnen van betalen bij de nieuwe overeenkomst die per 1 september 2024 ingaat. In de 2e helft van 2024 betalen we een voorschotnota van 50% van het nieuwe contract. 

 

Uitvoeringsprogramma college € 100.000 overhevelen naar 2025

Dit budget behouden voor 2025 en 2026. Voorgesteld wordt om het resterende bedrag van € 100.000 mee te nemen naar 2025. Hiermee blijft het mogelijk voor het college om gedurende haar collegeperiode binnen haar doelstellingen bij te dragen aan initiatieven. In 2026 zijn de gemeenteraadsverkiezingen. In dat jaar verwachten we geen grote uitgaven meer.

 

Inhuur in verband met paspoortpiek € 107.000 N

In de begroting 2024 houden we rekening met € 145.000 extra baten vanwege de paspoortpiek. De noodzakelijke uitgaven zijn daarbij niet meegenomen. Om de dienstverlening op niveau te houden is extra capaciteit nodig. Daarmee kunnen we de  grote vraag naar paspoorten en ID kaarten voldoende tijdig afhandelen. De extra kosten bedragen € 107.000 in 2024.

 

Taakstelling digitale agenda € 140.000 N 

De evaluatie van het Datalab GO verschijnt in het najaar 2024. Er zijn voorbeelden waaruit blijkt dat de investering in datagedreven werken samen goedkoper kan, dan alleen. Door samen te werken krijgen gemeenten te maken met ‘minder meerkosten’, bijv. voor data-analisten, data-inkoop en opleiding, die een investering in datagedreven werken onvermijdelijk met zich meebrengt. De inverdieneffecten vertalen zich op bepaalde onderwerpen in kwaliteitsverbetering door datagedreven werken (besluitvorming die meer o.b.v. data gestoeld is). Ook zijn er voorbeelden van minder kosten voor bepaalde projecten door zogenaamde meekoppelkansen. 
Wij investeren in datagedreven werken vanuit de behoefte aan een kwaliteitsimpuls en het idee dat samen investeren leidt tot minder meerkosten en synergie-effecten.  
Vooruitlopend op de evaluatie wordt voorgesteld om deze taakstelling voor 2024 en volgende jaren af te ramen, omdat de inverdieneffecten, die er terdege zijn, moeilijk op taakveldniveau binnen de begroting zijn te vertalen. Voor 2024 betekent dit een nadeel van € 140.000 en een structureel nadeel vanaf 2025 van € 145.000.

Bezuinigingsopdracht ondersteuning accommodaties € 30.000 N

Deze bezuinigingsopdracht heeft een relatie met het proces 'evaluatie en actualisatie accommodatiebeleid'. Dit proces loopt op dit moment. Afhankelijk van de uitkomsten uit dit proces, ontstaat inzicht of er op ondersteuning aan accommodaties (subsidies, bijdragen) kan worden bezuinigd. Dit jaar realiseren we de bezuiniging niet.

 

Bezuinigingsopdracht Voorbeeld gemeente duurzame gebouwen € 30.000 N

Ook deze bezuinigingsopdracht heeft een relatie met het proces 'evaluatie en actualisatie accommodatiebeleid'. Dit jaar realiseren we de bezuiniging niet.

- = nadeel, bedragen in €
Bedragen x €
Taakveld		2024	2025	2026	2027	2028
1.1	Crisisbeheersing en brandweer	25.000	0	0	0	0
	Mutaties programma 1 < € 25.000	-18.000	-10.000	-10.000	-10.000	-10.000
Lasten		7.000	-10.000	-10.000	-10.000	-10.000
1.2	Openbare orde en veiligheid	-35.000	0	0	0	0
Baten		-35.000	0	0	0	0
Saldo van baten en lasten programma 1		-28.000	-10.000	-10.000	-10.000	-10.000

Bijdrage Veiligheidsregio € 25.000 V

De VNOG en gemeenten hebben afspraken gemaakt over de bijdragen benodigd voor het gebouwbeheer van de kazernes. Hieruit blijkt dat er € 25.000 minder benodigd was in 2023. Dit positieve resultaat is in 2024 uitgekeerd aan de gemeente.

Leges evenementen € 35.000 N

Deze taakstelling kan worden ingevuld door het aanbrengen van differentiatie in de tarieven voor evenementen. De insteek is om onderscheid te maken naar de grootte en de impact van een evenement. Het evenementenbeleid is nog niet aangepast en daarmee de leges ook nog niet. Een aanpassing van de leges is daarmee op zijn vroegst in 2025 haalbaar. Voor 2024 leidt dit tot een incidenteel nadeel van € 35.000.

- = nadeel, bedragen in €
Bedragen x €
Taakveld		2024	2025	2026	2027	2028
2.4	Economische havens en waterwegen	70.000	130.000	130.000	130.000	130.000
Lasten		70.000	130.000	130.000	130.000	130.000
Baten		0	0	0	0	0
Saldo van baten en lasten programma 2		70.000	130.000	130.000	130.000	130.000

Afrekening Traverse Eefde Zuid € 60.000 N

Bij de Jaarrekening 2023 sloten wij het krediet voor de traverse Eefde Zuid af. Naar nu blijkt iets te vroeg, want er is moest nog een rekening voldaan worden. Incidenteel nadeel van € 60.000.

Vrijval budget voor onderhoud industriehaven € 130.000 V

In de Begroting 2022 reserveerden wij budget voor onderhoud van onze industriehaven.  Dit is tot op heden niet nodig gebleken. Dit leidt voor 2024 en navolgende jaren tot structurele vrijval van de stelpost nieuw beleid van € 130.000. Indien toch investeringen noodzakelijk zijn komen wij met een raadsvoorstel.

Op dit moment zijn wij samen met het Havenbedrijf bezig met een meerjaren onderhoudsplan waarbij wij proberen ook Europese subsidies aan te wenden. In 2025 verwachten wij met een raadsvoorstel te komen.

- = nadeel, bedragen in €
Bedragen x €
Taakveld		2024	2025	2026	2027	2028
3.1	Economische ontwikkeling	57.000	0	0	0	0
Lasten		57.000	0	0	0	0
3.2	Fysieke bedrijfsinfrastructuur	160.000	0	0	0	0
3.4	Economische promotie	165.000	100.000	100.000	100.000	100.000
Baten		325.000	100.000	100.000	100.000	100.000
Saldo van baten en lasten programma 3		382.000	100.000	100.000	100.000	100.000

Cofinanciering Leader € 57.000 V
Door een lager toegekend subsidiebedrag voor LEADER Achterhoek is minder cofinanciering vanuit de gemeente nodig dan vooraf begroot. In de begroting is daarvoor € 121.000 beschikbaar. De werkelijk benodigde cofinanciering is € 47.000. Daarnaast financiert de gemeente voor € 16.500 per jaar het Platform Achterhoek Food. Dit Platform is verbonden aan LEADER Achterhoek. Er valt dit jaar € 57.000  vrij. Voor de volgende jaren is de verwachting dat het toegekende subsidiebedrag (en daarmee ook de cofinanciering) alsnog in lijn van de begroting gaat uitvallen. Daarom is dit een incidenteel voordeel. 

Prognose winstnemingen grondexploitaties- bedrijventerreinen (PoC-methode) € 160.000 V (ten gunste van de reserve grondexploitaties)
Jaarlijks actualiseren we bij begroting en jaarrekening de prognoses van de grondexploitaties. Voor zover we gronden verkopen en opbrengsten realiseren, nemen we tussentijds naar rato van de voortgang van de grondexploitatie winst. Bij deze bestuursrapportage verwerken wij de uitkomsten van de actualisatie grondexploitaties uit de Jaarrekening 2023. Dat leidt in 2024 tot een voordeel van € 160.000. De mutatie komt ten gunste van de reserve grondexploitaties.

Toeristenbelasting € 165.000 V
We verwachten voor de toeristenbelasting een meeropbrengst van € 165.000 over 2024. Dit bedrag bestaat uit een verwachte meeropbrengst vastgesteld aan de hand van de opgelegde en geraamde aanslagen toeristenbelasting van € 151.000 en een nog openstaande post van voorgaande jaren  van € 14.000. Er was voor 2024 een opbrengst toeristenbelasting van € 740.000 begroot.

Vastgesteld is dat de daadwerkelijk opbrengsten de afgelopen jaren hoger waren dan de vooraf ingeschatte opbrengsten. 
We zullen voor de begroting van 2025 een nieuw nulpunt hanteren, te weten 606.000 overnachtingen met een bijbehorende opbrengst van € 890.000. Dat betekent een extra opbrengst van € 100.000 voor de jaren 2025 en verder. 

- = nadeel, bedragen in €
Bedragen x €
Taakveld		2024	2025	2026	2027	2028
4.2	Onderwijshuisvesting	-127.000	-62.000	265.000	265.000	0
	Mutaties Onderwijs < € 25.000	19.000	19.000	19.000	19.000	19.000
Lasten		-108.000	-43.000	284.000	284.000	19.000
4.3	Onderwijsbeleid en leerlingzaken	103.000	0	0	0	0
	Mutaties Onderwijs < € 25.000	-15.000	-15.000	-15.000	-15.000	-15.000
Baten		88.000	-15.000	-15.000	-15.000	-15.000
Saldo van baten en lasten programma 4		-20.000	-58.000	269.000	269.000	4.000

Inhuur Onderwijshuisvesting € 65.000 N

Voor het opstellen van het Integraal Huisvestingsplan (IHP) onderwijs, en enkele onderwijsprojecten zoals de scholenbouw Laren is externe expertise ingehuurd. Deze extra kosten zijn € 65.000 voor 2024.

 

Bartimeusschool € 62.000 N

Bij positieve besluitvorming over de scholenbouw Laren in 2024 verwachten we dat Bartimeus in december 2025 kan verhuizen naar de scholenbouw Laren. De huur van de huidige locatie wordt verlengd tot en met het jaar 2025 daarna vervalt de huurlast.

 

Uitbreiding W.H. Suringarcollege € 43.000 (budgetneutraal)

De Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO) locatie Ampsenseweg sluit. De doelgroep van de Ampsenseweg kan verhuizen naar de VSO Surringarcollege in Eefde als op die locatie wordt uitgebreid. Op basis van de ontvangen spoedaanvraag heeft het college op 16 juli 2024 positief besloten. 

De kosten voor de investering van de uitbreiding van het de Suringarcollege bedragen € 1.726.000. De huurlasten van € 43.000 (locatie Ampsenseweg) vervallen in 2026. Deze worden ingezet voor dekking van de kapitaallasten. De kapitaallasten van € 43.000 (rente en afschrijving) starten een jaar na de bouw, vanaf 2026.

 

Integraal huisvestingsplan (IHP)

In de Begroting 2024 is opgenomen dat het IHP in de eerste helft van 2024 wordt aangeboden aan de gemeenteraad. Zoals eerder gecommuniceerd verschuift het IHP, in verband met een uitgebreider participatief proces, naar Q4 van 2024.  

Onderwijsachterstand op de basisscholen € 103.000 V

De financiën voor het onderwijsachterstandenbeleid (OAB) en de voor- en vroegschoolse educatie (VVE) ontvangen wij via een specifieke uitkering vanuit het Rijk. Het Rijk baseert de hoogte van de uitkering op basis van een indicator die is vastgesteld door het CBS. In die indicator zijn o.a. kenmerken als het opleidingsniveau van ouders, land van herkomst en de vraag of ouders in de schuldsanering zitten opgenomen. Deze uitkering is voor 2024 € 103.000 hoger dan vooraf begroot. 

- = nadeel, bedragen in €
Bedragen x €
Taakveld		2024	2025	2026	2027	2028
5.2	Sportaccommodaties	-301.000	39.000	47.000	47.000	47.000
5.5	Cultureel erfgoed	-71.000	0	0	0	0
5.6	Media	12.000	0	0	0	0
5.7	Openbaar groen en (openlucht) recreatie	50.000	0	0	0	0
	Mutaties Sport, cultuur en recreatie < € 25.000	-43.000	-28.000	-11.000	-11.000	-11.000
Lasten		-353.000	11.000	36.000	36.000	36.000
5.2	Sportaccommodaties	-26.000	0	0	0	0
5.6	Media	209.000	0	0	0	0
	Mutaties Sport, cultuur en recreatie < € 25.000	17.000	17.000	0	0	0
Baten		200.000	17.000	0	0	0
Saldo van baten en lasten programma 5		-153.000	28.000	36.000	36.000	36.000

Sportvoorzieningen € 288.000 N ten laste van de reserve Sportvoorzieningen

Op 9 april 2024 stemde het college in met de subsidieaanvragen sportvoorzieningen. De kosten komen ten laste van de bestemmingsreserve sportvoorzieningen. Volgens het raadsbesluit van 29 november 2021 leggen wij jaarlijks bij de bestuursrapportage verantwoording af over de toegekende subsidie. Vier verenigingen maakten in 2024 gebruik van de regeling.

 

SPUK Sport € 26.000 V

In 2024 investeren we meer in sport, waardoor we ook meer compensatie ontvangen uit de regeling SPUK sport. Dit levert een voordeel op van € 26.000 in 2024.

 

Sportcomplex de Beemd € 47.000 V
We realiseren een structureel voordeel vanaf 2024 op het Sportcomplex de Beemd. Dit budget is bestemd voor de jaarlijkse exploitatiesubsidie aan Stichting De Beemd. Deze bijdrage is ieder jaar ongeveer gelijk gebleven. We ramen het budget vanaf 2024 af met € 47.000.

 

Zwembad de Beemd € 154.000 (budgetneutraal)

We hebben aan het zwembad de Beemd schilderwerk (groot onderhoud) uitgevoerd. Het volledige bedrag van € 154.000 dekken we uit de voorziening Meerjaren Onderhoudsplan (MOP).

 

Meerkosten Energie Openbare Zwembaden € 52.000 N

In 2023 ontving de gemeente een voorschot voor de compensatie voor de meerkosten energie voor het zwembad over de jaren 2022 en 2023 van het Rijk. In 2024 is de definitieve compensatie berekend op basis van de eindafrekening over de voorgaande jaren. De definitieve compensatie valt lager uit en daarom moeten we een gedeelte terugbetalen. Dit levert een incidenteel nadeel op van € 52.000 in 2024.

 

Bezuinigingsopdracht Zwembaden € 60.000 N

De voorbereiding voor renovatie/vernieuwing van de buitenbaden in Almen en Gorssel is gaande. Ook de verduurzaming van de Beemd is in voorbereiding. Pas na definitieve besluitvorming over de zwembadcomplexen zal duidelijk zijn of door investeringen op termijn  besparingen kunnen worden gerealiseerd. De beoogde € 60.000, die voor de gehele zwembadportefeuille geldt, kan dit jaar nog niet worden gerealiseerd.

Carillon Gudulakerk € 71.000 N

Onvoorzien onderhoud aan het carillon en extra bouwkundige werkzaamheden aan de Gudulatoren ter waarborging van veiligheid van gebruikers van de Gudulakerk zorgen voor extra uitgaven van € 71.000.

Zorgplicht bibliotheekwerk € 209.000 (budgetneutraal)

Vanaf 2025 geldt de wettelijke zorgplicht dat elke gemeente een volwaardige bibliotheek heeft (gemiddeld niet verder dan 3 km per inwoner). Het Rijk verstrekt voor 2024 en 2025 aan gemeenten die dit aanvragen, een specifieke uitkering (SPUK). Lochem ontvangt € 209.000. Dit wordt gebruikt voor het verruimen van openingstijden (in de kernen Lochem en Gorssel) en voor verbetering van de dienstverlening (in alle kernen van de gemeente). De voorwaarde bij de SPUK is een gemeentelijke eigen bijdrage van € 52.000 voor het bibliotheekwerk (buiten de reguliere subsidie). De kosten van de verbouwing van het pand aan de Dr. Rivestraat te Lochem (waar zowel bibliotheek als Welzijn Lochem in huisvesten) zorgen voor dekking van deze verplichting.

 

Programma Digivaardige Achterhoekers € 221.000  V

Voor het versterken van de digitale vaardigheden van onze inwoners waren we voornemens aan te sluiten bij het programma Digivaardige Achterhoekers, van de Achterhoekse thematafel Gezondste Regio. In de gemeentebegroting 2024 zijn de incidentele kosten voor 2024 geraamd op € 282.000 en voor 2025 op € 99.000 . Het project is medio juni 2024 stopgezet door opdrachtgever 8RHK Ambassadeurs. Van een Lochemse bijdrage was nog geen sprake. Met de vier gemeentes van Bibliotheek Berkel & IJssel (Zutphen, Lochem, Brummen en Voorst) wordt, in afstemming met de provincie, in Q3 2024 een alternatief lokaal / regionaal plan opgesteld. Eind 2024 leggen we een raadsvoorstel voor. Op basis van inschatting door Bibliotheek Berkel & IJssel is voor 2024 en 2025 een bijgesteld totaalbudget van € 160.000 nodig. Dat betekent voor 2024 een bijstelling van het geraamde budget naar € 61.000. Het budget voor 2025 van € 99.000 blijft staan.

Speelruimte beleid 

We startten met het proces voor het nieuwe speelruimtebeleid. Ook loopt het speelruimtebeleid mee in de pilot van Deep Democracy. Hiervoor vinden in oktober sessies met de raad plaats. Dit vraagt daardoor mogelijk meer tijd. Wij houden rekening met een uitloop naar Q1 2025 voor het nieuwe speelruimtebeleid.

 

Beheer laanbomen buitengebied € 50.000 V

Het watergeven van nieuw aangeplante laanbomen start normaal gesproken rond april. Door het natte voorjaar hebben we de jonge laanbomen nog nauwelijks water hoeven geven. Dit jaar startten we pas eind juni met de watergiften. We verwachten hierdoor minder watergiften nodig te hebben dan geraamd. Het werkelijk aantal benodigde watergiften is sterk afhankelijk van de weersontwikkelingen in het resterend groeiseizoen.

- = nadeel, bedragen in €
Bedragen x €
Taakveld		2024	2025	2026	2027	2028
6.1	Samenkracht en burgerparticipatie	4.551.000	-383.000	-114.000	0	0
6.2	Toegang en eerstelijnsvoorzieningen	-18.000	-10.000	0	0	0
6.3	Inkomensregelingen	-724.000	-1.045.000	-1.045.000	-1.045.000	-1.045.000
6.4	WSW en beschut werk	-55.000	-116.000	-9.000	29.000	110.000
6.5	Arbeidsparticipatie	-25.000	0	0	0	0
6.71	Maatwerkdienstverlening 18+	-592.000	-612.000	-612.000	-612.000	-612.000
6.72	Maatwerkdienstverlening 18-	35.000	0	0	0	0
	Mutaties Sociaal Domein < € 25.000	-39.000	-18.000	-18.000	-18.000	-18.000
Lasten		3.133.000	-2.184.000	-1.798.000	-1.646.000	-1.565.000
6.1	Samenkracht en burgerparticipatie	-1.607.000	357.000	24.000	0	0
6.3	Inkomensregelingen	983.000	983.000	983.000	983.000	983.000
6.4	WSW en beschut werk	-36.000	-36.000	-36.000	-36.000	-36.000
6.5	Arbeidsparticipatie	25.000	0	0	0	0
6.71	Maatwerkdienstverlening 18+	25.000	25.000	25.000	25.000	25.000
	Mutaties Sociaal Domein < € 25.000	15.000	0	0	0	0
Baten		-595.000	1.329.000	996.000	972.000	972.000
Saldo baten en lasten programma 6		2.538.000	-855.000	-802.000	-674.000	-593.000

Statushouders € 354.000 V
We brengen de gemeentelijke begrote bedragen in lijn met de actuele landelijke vergoeding voor statushouders voor de gemeente Lochem. Dit leidt tot lagere uitgaven en hogere inkomsten van in totaal € 354.000.

 

Onderwijsroute € 45.000 (budgetneutraal)

Gemeenten ontvangen tijdelijke rijksgelden om kansen voor jonge statushouders te vergroten. Dit kan door in te zetten op onderwijs en participatie voor deze doelgroep. ROC Aventus verzorgt een Onderwijsroute (inclusief maatwerk vakken) voor de duur van 1,5 jaar vanaf september 2024 tot en met maart 2026.  

 

Mobiliteit als motor voor de participatie  € 84.000 (budgetneutraal) 

We hebben een subsidie van de Provincie ontvangen voor mobiliteit als motor voor de participatie. Onder meer het vervoer naar de taallessen dat Welzijn Lochem organiseert voor inburgeraars en de fietslessen voor statushouders zijn activiteiten die hieruit gefinancierd worden. 

 

Visie asielopvang € 24.000 N

De raad vroeg ons dit jaar een visie te ontwikkelen ten aanzien van de opvang van asielzoekers. Onlangs stuurden we de aangepaste visie ‘Een thuis in de gemeente Lochem voor nieuwkomers’ op naar de gemeenteraad. Een aantal andere werkzaamheden is hierdoor vertraagd. Het actualiseren van de uitvoeringsagenda inburgering is vertraagd tot de tweede helft 2024. 

 

Uitvoering Spreidingswet € 25.000 N

Op 15 januari 2024 meldde het COA dat zij een intentieovereenkomst sloot voor de (ver)koop van het terrein aan de Ampsenseweg. Dit bracht een participatieproces op gang. We lieten een risicoanalyse uitvoeren en organiseerden bijeenkomsten. Dit bracht kosten met zich mee. 

 

Opvang AMV'ers € 133.000 V

We vangen 65 alleenstaande minderjarige vreemdelingen op in hotel Paasberg. We hebben contractuele afspraken met het COA gemaakt over de financiële vergoeding. Voor de vergoeding van het opvangen van de jongeren ontvangen we dit jaar € 260.000. De kosten die we maken zijn met name personele uren en lagere toeristenbelasting. De totale lasten schatten we dit jaar op € 127.000.

 

Oekraïners € 2.871.000 (budgetneutraal)

We vangen Oekraïense ontheemden op en laten hen zoveel mogelijk meedoen in onze samenleving, bijvoorbeeld door sporten mogelijk te maken, te begeleiden naar werk en onderwijs zoveel mogelijk dichtbij te organiseren. We voldoen aan onze wettelijke taakstelling. Ook voeren we dit jaar de motie Werk&Taal uit. We investeren in taalonderwijs op de werkvloer. Zo maken we de arbeidsmarkt toegankelijk voor Oekraïners.
In de begroting 2024 hebben we de baten en lasten van Oekraïne budgetneutraal opgenomen. De baten en lasten waren met elkaar in evenwicht. Op basis van de werkelijke lasten van het eerste halfjaar 2024 is de verwachting dat de lasten voor 2024 € 2.386.000 bedragen. De verwachte baten op basis van de huidige normvergoeding is € 5.257.000. Het saldo van € 2.871.000 wordt toegevoegd aan de reserve ontheemden. 

 

Regenboog uiting € 15.000 N

We geven uitvoering aan de motie 'Kleurrijk Lochem'.  In de motie wordt gesproken over een regenboogpad, deze invulling bleek geen duurzame oplossing te zijn. Er is gekozen voor een andere regenbooguiting, namelijk een regenboogbank. 

Cultuursensitief werken € 18.000 (budgetneutraal)

Aan medewerkers van gemeente Lochem wordt een training aangeboden, waarin zij handvatten krijgen om interculturele dilemma’s te herkennen en daar passend op te anticiperen. Zo sluiten zij beter aan bij de uitdagingen en beleveniswereld van inwoners met een andere culturele achtergrond. 
Hiermee kunnen we onze dienstverlening nog beter (door)ontwikkelen. Wij dekken deze uitgaven van € 18.000 voor 2024 en € 10.000 in 2025 uit de bestemmingsreserve ontheemden. 

BUIG € 62.000 N

De uitgaven voor uitkeringen stijgen. Dit heeft te maken met de verhoging van de bijstandsnormen met 9,5 % vanaf 2023. Dit veroorzaak een stijging van € 565.000. Daarnaast hebben we te maken met een stijging van het aantal inwoners met een bijstandsuitkering en het aantal inwoners dat werkt met inzet van loonkostensubsidie. Dit veroorzaakt een stijging van € 480.000. Totaal nadeel € 1.045.000.
De Rijksbijdrage voor de financiering van de uitkeringen Participatiewet (ook wel BUIG genoemd) wordt 2 keer per jaar geactualiseerd. In mei 2024 werd bekend dat wij meer geld krijgen dan in onze begroting opgenomen, namelijk € 7.033.000. Dit is een voordeel van € 983.000. We verwerken deze aanpassing structureel.

 

Crisisfonds inwoners € 75.000 V

Dit zijn middelen die overgekomen zijn uit het in 2023 uitgevoerde crisisfonds. In het kader van de waakvlamfunctie was er in 2024 nog eenmalig € 100.000 beschikbaar. Hiervan wordt maar beperkt gebruik gemaakt. Er is sprake van een incidenteel voordeel. 

 

Energietoeslag € 246.000 V

Het Rijk heeft in oktober 2023 een besluit genomen over de Energietoeslag 2023. Deze is, net als in 2022, bedoeld voor huishoudens met een inkomen tot 120% van het sociaal minimum. In Lochem is gekozen om dit opnieuw voor huishoudens tot 130% te doen. De hoogte van de energietoeslag is € 1.300 per huishouden. De energietoeslag 2023 kon tot 1 juli 2024 aangevraagd worden. Het overgrote deel is in 2023 uitgekeerd, namelijk 1.327 toeslagen. In 2024 zijn 173 aanvragen toegekend, 7 aanvragen zijn nog in behandeling. Tot 1 juli 2024 zijn in totaal 1.500 toekenningen gedaan. Dit zijn er ongeveer 200 minder ten opzichte van de Energietoeslag 2022. Hierdoor is sprake van een incidenteel voordeel van € 246.000 ten opzichte van de begroting.

Beschut werken € 73.000 N

De kandidaten met een indicatie beschut werk nemen toe. Dit zijn participatiewet kandidaten die een hoge begeleidingsbehoefte hebben. Dit leidt tot toenemende structurele kosten van € 73.000.

 

Wet Sociale Werkplaats (WSW) € 18.000 N

Het salaris voor de WSW-medewerkers stijgt door landelijke CAO-verhogingen en daalt daarna meerjarig door het kleiner worden van de groep inwoners met een Wsw-indicatie.

2024 € 18.000 nadeel

2025 € 79.000 nadeel

2026 € 28.000 voordeel

2027 € 66.000 voordeel

2028 € 147.000 voordeel

Circulaire fietsenwerkplaats € 25.000 (budgetneutraal)

In het Poortgebouw Eefde is het circulaire ambachtscentrum 'de fietsenwerkplaats' geopend in samenwerking met Circulus en met medewerking van andere regionale partners. De arbeidsmarktregio ondersteunt dit project met een innovatievoucher van € 25.000. Dit betreft een budgetneutrale wijziging.  

WMO dienstverlening € 567.000 N

Er is een hogere last in 2024 van € 592.000 en vanaf 2025 een structureel nadeel van € 612.000. Dit is het gevolg van;
- een lichte toename aantal inwoners dat huishoudelijke hulp krijgt,
- een toenemend aantal jonge inwoners dat individuele begeleiding krijgt,
- een stijging van het aantal inwoners dat dagbesteding krijgt,
- de stijging van de tarieven voor huishoudelijke hulp en individuele begeleiding, zodat reële tarieven betaald worden.

Landelijk ontwikkelingen spelen een grote rol in de stijging van de uitgaven. De stijgingen in de diverse landelijke cao’s zorgen voor hogere tarieven. En binnen de GGZ zijn lange wachttijden. Bij de Wet langdurige zorg (Wlz) zien we beperkende maatregelen rondom de instroom in de Wlz. Als gevolg van deze ontwikkelingen wordt meer beroep gedaan op de Wmo en vallen de uitgaven hoger uit.  

Daarnaast is het abonnementstarief verhoogd van € 19 naar € 20,60 per maand. Samen met een lichte stijging van het totaal aantal inwoners met een Wmo voorziening zorgt dit voor € 25.000 structureel voordeel door een hogere eigen bijdrage van onze inwoners.

Jeugdhulp € 35.000 V 
De Persoonsgebonden Budget (PGB) voorzieningen voor Jeugd zijn lager dan begroot. Dit resulteert in een incidenteel voordeel van € 35.000 op het taakveld voor Jeugdhulp.

- = nadeel, bedragen in €
Bedragen x €
Taakveld		2024	2025	2026	2027	2028
	Mutaties Volkgezondheid en Milieu < € 25.000	38.000	9.000	9.000	9.000	9.000
Lasten		38.000	9.000	9.000	9.000	9.000
7.3	Afval	200.000	0	0	0	0
7.5	Begraafplaatsen en crematoria	-47.000	-27.000	-27.000	-27.000	-27.000
Baten		153.000	-27.000	-27.000	-27.000	-27.000
Saldo baten en lasten programma 7		191.000	-18.000	-18.000	-18.000	-18.000

Single-use plastic (SUP) bijdrage € 200.000 V (ten gunste van de reserve afvalstoffenheffing)

Vanaf 1 januari 2023 geldt de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV) voor de opruimkosten voor zwerfafval. Dit betekent dat producenten van producten die veel terugkomen in het zwerfafval, gaan meebetalen aan de opruimkosten die wij als gemeente maken.

Nu betalen overheidsorganisaties deze kosten voor het opruimen van zwerfafval. Vanaf 2023 betalen producenten die onder de UPV vallen een deel van deze kosten. Dit geldt voor producenten van tabaksproducten met filters, kunststof voedselverpakkingen en bekers voor eenmalig gebruik, zakjes en wikkels, lichte plastic draagtassen, drankverpakkingen, ballonnen en vochtige doekjes. 

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) stelt jaarlijks de bijdrage van producenten die vallen onder de UPV en de vergoeding voor overheidsorganisaties vast. Dit gebeurt op basis van een kostenonderzoek en de samenstelling van het zwerfafval. Op dit moment gaan wij ervan uit dat  de jaarlijkse vergoeding die wij zullen ontvangen € 100.000 bedraagt. De bijdrage over 2023 en 2024 verantwoorden wij in 2024, deze valt ten gunste van de reserve afvalstoffenheffing. Voor 2025 en verder bepalen wij op een later moment hoe wij deze opbrengst dienen aan te wenden.

Lijkbezorgingsrechten € 47.000 N

De afgelopen jaren waren de gerealiseerde legesinkomsten voor lijkbezorging structureel lager dan begroot. Dat corrigeren wij hierbij. Per saldo levert dit een incidenteel nadeel op van € 47.000 in 2024 en een structureel nadeel van € 27.000 vanaf 2026.

- = nadeel, bedragen in €
Bedragen x €
Taakveld		2024	2025	2026	2027	2028
8.1	Ruimte en leefomgeving	-280.000	0	0	0	0
8.2	Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen)	33.000	0	0	0	0
	Mutaties Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing < € 25.000	-16.000	4.000	12.000	-26.000	0
Lasten		-263.000	4.000	12.000	-26.000	0
8.2	Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen)	62.000	-13.000	-19.000	30.000	-33.000
	Mutaties Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing < € 25.000	16.000	16.000	16.000	6.000	-10.000
Baten		78.000	3.000	-3.000	36.000	-43.000
Saldo baten en lasten programma 8		-185.000	7.000	9.000	10.000	-43.000

Budget Omgevingsvisie € 80.000 N

Voor het opstellen van de omgevingsvisie en het Omgevingseffectrapport maken wij extra kosten die wij niet hebben begroot. Het gaat met name om inzet van bureaus voor extra overlegmomenten, zowel ambtelijk als met college, raadswerkgroep en raadsbehandeling van de concept-omgevingsvisie en de bijkomende werkzaamheden die daaruit voortvloeien. Ook maken wij extra kosten ten behoeve van het Omgevingseffectrapport en voor de implementatie van de omgevingsvisie in het Digitaal Stelsel Omgevingswet en het opzetten van een website. Incidenteel nadeel van € 80.000.

 

Inhuur Omgevingswet € 200.000 N

De extra inzet (inhuur) is bovenop de bestaande formatie. Eerder werd deze inhuur bekostigd uit het Omgevingswet projectbudget. Voor 2024 is de keuze gemaakt niet vooraf budget te vragen voor de Omgevingswet. Maar lopende het jaar te bezien welke extra kosten er nog gemaakt worden en achteraf te verantwoorden. 
De inzet richt zich op het extra werk dat ontstond door de invoering van de Omgevingswet bij de behandeling van ruimtelijke initiatieven. Enerzijds door een toename in (oude) aanvragen eind 2023, anderzijds door de toegenomen complexiteit van de werkzaamheden. Tegelijkertijd vraagt de invoering van de Omgevingswet nog altijd extra inzet op zaken als het aanpassen van werkprocessen, het opstellen van nieuwe sjablonen, communicatie en klantcontacten via de omgevingsbalie. Incidenteel nadeel van € 200.000.

Prognose winstnemingen grondexploitaties- woningbouw (POC-methode) € 62.000 V (ten gunste van de reserve grondexploitaties)
Jaarlijks actualiseren we bij begroting en jaarrekening de prognoses van de grondexploitaties.  Voor zover we gronden verkopen en opbrengsten realiseren, nemen we, tussentijds naar rato van de voortgang van de grondexploitatie, winst. Bij deze bestuursrapportage verwerken wij de uitkomsten van de actualisatie grondexploitaties uit de Jaarrekening 2023.  Hieronder het overzicht per jaar: 

2024 € 62.000 voordeel

2025 € 13.000 nadeel

2026 € 19.000 nadeel

2027 € 30.000 voordeel

2028 € 33.000 nadeel

De mutaties komen ten gunste/ ten laste van de reserve grondexploitaties.

 

Begeleiding ontwikkeling oude brandweerkazerne Almen € 33.000 V

Op basis van nieuwe inzichten verkopen we de voormalige kazerne in Almen via een makelaar. Wijziging van de bestemming is niet langer noodzakelijk en daarmee vereenvoudigen we de procedure.
Hierdoor ontstaat een incidenteel voordeel op de kosten van voorbereiding en begeleiding van € 33.000.