Overig

Overhead
Om de gemeenteraad op eenvoudige wijze meer inzicht te geven in de totale kosten van de overhead voor de gehele organisatie wordt in het BBV voorgeschreven dat in het programmaplan een apart overzicht moet worden opgenomen van de kosten van de overhead. In de programma’s worden de kosten opgenomen die betrekking hebben op het primaire proces.
Om te kunnen vaststellen welke kosten verband houden met de sturing en ondersteuning van het primaire proces en zodoende gerekend kunnen worden tot de overhead, wordt een definitie van de overhead geïntroduceerd. Deze definitie luidt: alle kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van de medewerkers in het primaire proces. Door de definitie te gebruiken kan een eenduidig inzicht worden gegeven in de kosten die direct zijn toe te rekenen aan bepaalde taakvelden of onder overhead vallen.

Vennootschapsbelasting
De heffing maakt als last onderdeel uit van het resultaat in de begroting en jaarrekening. Omdat de resultaten op fiscaal belaste activiteiten onderling worden verrekend en aangifte wordt gedaan over het totale (gesaldeerde) resultaat, moet de heffing worden begroot en verantwoord als een centrale post in de programmarekening. Er vindt geen nadere toerekening plaats aan programma's.

In deze paragraaf volgt een toelichting op het structureel begrotingssaldo. Van belang daarbij is het overzicht met de incidentele baten en lasten. En ook de ombuigingen die zijn verwerkt in de begroting. Ook de mate waarin wij de (bestemmings)reserves inzetten is van invloed op de financiële positie.

- = nadeel	Bedragen  x € 1.000
(Meerjaren)begroting 2021-2024	2021			2022			2023			2024
Programma	baten	lasten	saldo	baten	lasten	saldo	baten	lasten	saldo	baten	lasten	saldo
0 - Bestuur en ondersteuning	463	2.498	-2.035	370	2.443	-2.072	370	2.360	-1.990	370	2.360	-1.990
1 - Veiligheid	14	2.774	-2.760	14	2.774	-2.760	14	2.774	-2.760	14	2.774	-2.760
2 - Verkeer, vervoer en waterstaat	458	5.406	-4.948	458	5.386	-4.928	458	5.379	-4.921	458	5.325	-4.867
3 - Economie	1.873	1.265	608	1.740	1.215	525	1.753	1.215	538	1.753	1.215	538
4 - Onderwijs	227	2.926	-2.699	227	2.836	-2.609	227	2.836	-2.609	227	2.836	-2.609
5 - Sport, Cultuur en Recreatie	582	6.323	-5.740	582	6.317	-5.735	582	6.337	-5.755	582	6.337	-5.755
6 - Sociaal domein	7.246	34.586	-27.340	7.196	34.539	-27.343	7.191	34.561	-27.370	7.191	34.561	-27.370
7 - Volksgezondheid en Milieu	10.096	11.199	-1.103	10.141	11.364	-1.223	10.186	11.408	-1.223	10.231	11.453	-1.223
8 - Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stedelijke vernieuwing	2.532	4.202	-1.670	2.502	3.971	-1.469	2.603	3.736	-1.133	2.603	3.736	-1.133
Totaal programma's	23.492	71.180	-47.687	23.232	70.844	-47.613	23.386	70.606	-47.222	23.431	70.597	-47.167
Algemene Dekkingsmiddelen	60.390	8.543	51.847	59.221	5.960	53.261	60.493	5.720	54.773	60.493	5.033	55.460
Ondersteuning organisatie	300	9.815	-9.515	300	9.752	-9.453	300	9.740	-9.440	300	9.744	-9.444
Vennootschapsbelasting		81	-81		81	-81		81	-81		81	-81
Totaal saldo van baten en lasten	84.182	89.618	-5.436	82.752	86.637	-3.885	84.178	86.147	-1.969	84.223	85.454	-1.232
Algemene reserve	2.505	400	2.105	1.811	453	1.358	1.009	924	85	287		287
Reserve functiegericht wegbeheer	100		100	100		100	100		100	100		100
Reserve kapitaallasten	1.297	133	1.164	1.254	127	1.127	1.245	121	1.124	1.240	116	1.124
Reserve rondweg Lochem	2.000		2.000				54		54
Reserve Sociaal Domein	10		10
Reserve wonen	30		30
Reserve corona	329		329
Totaal mutaties reserves	6.270	533	5.737	3.165	580	2.585	2.408	1.045	1.363	1.627	116	1.511
Begrotingssaldo	90.452	90.151	301	85.917	87.217	-1.300	86.586	87.192	-606	85.850	85.570	279
Bestuursrapportage 2020		-9	9		-198	198		72	-72		481	-481
Besluitvorming Begroting 2021:
Meerjarig financiële corona-effecten		329	-329		159	-159		23	-23			0
Niet haalbare lopende ombuigingsmaatregel  (Bijlage 10 Deel B)		150	-150		100	-100		50	-50			0
Aanvullend nieuw beleid Begroting 2021		301	-301		85	-85		8	-8		8	-8
Niet haalbaar ombuigingsvoorstel Kadernota 2021	-13		-13	-13		-13	-13		-13	-13		-13
Raadsbesluit Nieuwbouw scholen Laren			0					46	-46		46	-46
Raadsbesluit Brandweerkazerne Almen (aanvullend krediet)								9	-9		9	-9
Resultaat	90.439	90.922	-483	85.904	87.363	-1.459	86.573	87.400	-827	85.837	86.114	-278
Waarvan incidentele baten en lasten	6.013	7.439	1.426	945	1.494	549	1.300	1.434	134	159	270	111
Structureel begrotingssaldo	84.426	83.483	943	84.959	85.869	-910	85.273	85.966	-693	85.678	85.844	-167

Het overzicht (meerjaren)begroting bevat het financiële saldo van de Bestuursrapportage 2020, het nieuw beleid, de ombuigingen en de financiële mutaties uit de Kadernota 2021. En ook de saldi van de financiële voorstellen uit de Begroting 2021. De baten en lasten niet zijn niet toebedeeld aan de programma’s. Na besluitvorming door de raad vindt toedeling plaats.

Het is van belang en wettelijk verplicht dat wij een structureel sluitende meerjarenbegroting hebben. Daarmee maken wij inzichtelijk dat we niet meer lasten hebben dan er opbrengsten te verwachten zijn. Deze baten en lasten rekenen wij zo goed mogelijk toe aan de boekjaren. Op basis van de wettelijke voorschriften moet minimaal de begroting voor het volgende jaar (2021) structureel en reëel in evenwicht zijn. De structurele lasten worden gedekt door structurele baten. Met reëel evenwicht wordt bedoeld dat de geraamde baten en lasten volledig en realistisch zijn. Als 2021 niet structureel en reëel in evenwicht is, dan moeten wij aannemelijk maken dat het evenwicht in de eerstvolgende jaren (uiterlijk 2024) tot stand komt.

De baten en lasten zijn structureel of incidenteel. Het uitgangspunt is dat gemeentelijke baten en lasten structureel zijn. In de praktijk komen ook incidentele baten en lasten voor. Dit is de uitzondering. Bij de bepaling van het structurele evenwicht betrekken wij het overzicht incidentele baten en lasten (zie bijlage 2).
Na afzondering van de incidentele baten en lasten uit het begrotingssaldo ontstaat het structureel begrotingssaldo. Dit structureel begrotingssaldo is maatgevend voor de provincie Gelderland, als financieel toezichthouder. Met het structureel begrotingssaldo van € 943.000 in 2021 is de Begroting 2021 structureel en reëel in evenwicht. De provincie merkt de precario-opbrengst van € 2,2 miljoen aan als een structurele ontvangst. Dit ondanks dat na 2021 de precario-opbrengst vervalt. De jaren daarna zijn onder andere door het vervallen van deze opbrengst niet structureel in evenwicht.

In het structureel begrotingssaldo werken de ingeboekte besparingen van de ombuigingen door. Dit betekent dat wij, maar ook de provincie nauwgezet toezien op realistische ombuigingen en dat deze ook worden gerealiseerd. In de voorliggende begroting staan ombuigingen waartoe de raad al eerder besloot. En er staan ombuigingen die zijn besproken bij de Kadernota 2021. De laatste liggen in deze begroting ter besluitvorming voor. Bijlage 11 geeft volledig inzicht in de maatregelen. Met deel A moet nog worden ingestemd. Deel B is door de raad vastgesteld. Op beide onderdelen wordt een bijstelling gedaan. Bij de ombuigingen uit de Kadernota 2021 vindt een beperkte correctie plaats. De al eerder vastgesteIde ombuigingen stellen wij bij door de verslechterende economische omstandigheden. Vanwege de corona-crisis neemt het aantal inwoners met een uitkering toe. Hierdoor is de eerder verwachte besparing niet haalbaar.
Vanuit het financieel toezicht toetst de provincie Gelderland of de opgenomen ombuigingen realistisch zijn. De provincie Gelderland maakt bij de financiële beoordeling onderscheid in de ‘hardheid’ van een ombuiging. Zij kent drie categorieën. De meest zekere ombuigingen worden als reëel aangemerkt. Is realisatie erg onzeker dan worden ze als niet reëel aangemerkt. Vervolgens is er een categorie tussen deze twee inschalingen. Bij de beoordeling stelt de Provincie het begrotingssaldo naar beneden bij als er sprake is van een niet reële ombuiging. Wij beoordelen de ombuigingen in de Begroting 2021 als reëel.

Om eenmalige projecten te realiseren doen wij soms een beroep op de reserves. Ook worden eenmalige opbrengsten uit bijvoorbeeld de grondexploitaties toegevoegd aan de algemene reserve. Al deze onttrekkingen en toevoegingen vinden plaats na besluitvorming door de gemeenteraad.

De belangrijkste reserve in relatie tot onze financiële positie is de algemene reserve. Naast de algemene reserve zijn er nog diverse bestemmingsreserves. Deze reserves kennen een specifiek bestedingsdoel. De bestemmingsreserve kapitaallasten heeft een wat afwijkend karakter. Deze reserve gebruiken wij voor de dekking van kapitaallasten. De kapitaallasten zijn de rente en afschrijving van investeringen. Tegenover de jaarlijkse last in de begroting van de rente en afschrijving staat een jaarlijkse toevoeging aan de begroting ten laste van de reserve kapitaallasten. De onttrekkingen aan de bestemmingsreserve kapitaallasten zijn daarmee structureel opgenomen in de begroting. Dit maakt dat de bestemmingsreserve kapitaallasten niet vrij besteedbaar is tenzij er voor de wegvallende structurele bijdrage uit de reserve alternatieve structurele opbrengsten zijn.
In bovenstaand totaaloverzicht baten en lasten is inzichtelijk wat de meerjarige wijzigingen in de algemene reserve en de bestemmingsreserves is.
In bijlage 12 nemen we een meerjarig overzicht van alle reserves op. We geven daarbij aan welke geraamde incidentele (I) en structurele (S) toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves er zijn. Ook is te zien hoeveel geld er in de reserves zit.
Een detailspecificatie van de algemene reserve staat in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing.
Naast bovenstaand inzicht in de cijfers van de begroting is ook het risicoprofiel van belang. In de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing lichten wij dit toe. In de paragraaf wordt ook de relatie gelegd met de Algemene Reserve en hoe die zich ontwikkelt.