De Begroting 2025 is de technische uitwerking van de Kadernota 2025 en bevat geen nieuwe activiteiten. Wel actualiseren we nu het financiële beeld met de structurele financiële gevolgen vanuit de Bestuursrapportage 2024 en de indexatie van de belastingopbrengsten.
Financiële positie
De Begroting 2025 wordt structureel sluitend met de inzet van de Algemene Reserve
Terug naar navigatie - De Begroting 2025 wordt structureel sluitend met de inzet van de Algemene ReserveIn de Kadernota 2025 was het jaar 2025 structureel sluitend. Dat wil zeggen, dat de structurele baten en de structurele lasten in balans zijn. De jaren daarna vertonen structurele tekorten. Met de Bestuursrapportage 2024 inclusief de meicirculaire 2024 verslechterde het financieel perspectief. Voor 2025 voorzien wij een tekort op de begroting. Namelijk een structureel tekort van € 647.000. Dit is € 372.000 positiever dan aangegeven bij de Bestuursrapportage 2024. Dit komt omdat we in de Begroting 2025 rekening houden met de indexatie van de belastingopbrengsten 2025.
In het najaar van 2024 is het proces van bezuinigingen gestart. De bezuinigingen richten zich met name op het 'ravijnjaar' 2026.
Voor 2025 presenteren wij een structureel sluitende Begroting 2025 door gebruik te maken van de Algemene Reserve. We halen volgend jaar € 2.003.000 voor het incidentele tekort en € 647.000 voor het structurele tekort uit de Algemene Reserve. Recente wijzigingen in de boekhoudvoorschriften maakt dit laatste mogelijk, zie hieronder.
| bedragen x € | - = nadeel | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | |
| Onttrekking aan AR voor dekking begrotingstekort: | |||||
| Begroting 2021 (raad 9-11-2020) | 278.000 | ||||
| Saldo na Kadernota 2025 | 1.856.000 | -325.000 | -3.857.000 | -2.630.000 | -2.663.000 |
| Meicirculaire 2024 | 411.000 | -1.763.000 | -1.603.000 | -2.424.000 | -3.011.000 |
| Bestuursrapportage 2024 | -277.000 | -889.000 | -506.000 | -471.000 | -541.000 |
| Saldo na Bestuursrapportage 2024 | 1.990.000 | -2.977.000 | -5.966.000 | -5.525.000 | -6.215.000 |
| Raadsbesluiten 9 september 2024: | |||||
| Aanpak bermenbeheer buitengebied | -55.000 | ||||
| Aanbesteding raadsinformatiesysteem (RIS) | -35.000 | ||||
| Begroting 2025: | |||||
| Wijziging belastingopbrengsten 2025 (zie paragraaf Lokale Heffingen) | 327.000 | 327.000 | 327.000 | 327.000 | |
| Onttrekking algemene reserve dekking begrotingstekort 2025: | |||||
| - incidenteel tekort | 2.003.000 | ||||
| - structureel tekort | 647.000 | ||||
| Saldo Begroting 2025 | 1.900.000 | 0 | -5.639.000 | -5.198.000 | -5.888.000 |
| Saldo van incidentele baten en lasten | 1.117.000 | 0 | 697.000 | 40.000 | -127.000 |
| Structureel begrotingssaldo | 3.017.000 | 0 | -4.942.000 | -5.158.000 | -6.015.000 |
Inzet algemene reserve als dekking voor het structureel begrotingstekort
Terug naar navigatie - Inzet algemene reserve als dekking voor het structureel begrotingstekortVanaf 2024 is het mogelijk om de Algemene Reserve in te zetten als dekking bij een structureel begrotingstekort. Hiervoor zijn onderstaande kaders vastgesteld:
• Alleen het deel waar geen bestemming aan is gegeven kan worden ingezet.
• Het deel dat nodig is voor het afdekken van risico’s (weerstandscapaciteit) kan niet worden ingezet.
• Van het deel waar geen bestemming aan is gegeven en dat niet dient ter dekking van risico’s, kan jaarlijks maximaal 10% ingezet worden ter dekking van structurele exploitatielasten.
• De solvabiliteit dient groter of gelijk aan 20% te blijven.
• Het weerstandsvermogen dient naar het oordeel van de toezichthouder voldoende te zijn. Dit houdt in dat er een adequate risico-inventarisatie moet zijn.
• In de Nota reserves en voorzieningen 2019 is vastgelegd dat de minimale hoogte van de Algemene Reserve 1x de hoogte is van het nettobedrag aan incidentele risico’s (stand jaarrekening 2023 € 2,0 miljoen), maar tenminste € 3 miljoen bedraagt.
Kanttekening hierbij is dat we structurele lasten dekken met de Algemene Reserve die een incidenteel karakter heeft. Dit is verantwoord voor eenmalig gebruik in de Begroting 2025, vooruitlopend op het bezuinigingstraject. Vanuit verantwoord duurzaam financieel beleid moeten we met bezuinigingen de meerjarenbegroting weer structureel op orde krijgen. Dit vraagt de komende periode om keuzes.
Onderstaand volgt ter toelichting de financiële uitwerking van het maximaal in te zetten deel van de Algemene Reserve (op basis van de stand Bestuursrapportage 2024):
| Bedragen x € 1.000 | 1-1-2025 | 1-1-2026 | 1-1-2027 | 1-1-2028 |
|---|---|---|---|---|
| Stand Algemene reserve | € 35.778 | € 27.220 | € 23.943 | € 21.788 |
| Structurele risico's | -€ 849 | -€ 849 | -€ 849 | -€ 849 |
| Incidentele risico's | -€ 1.548 | -€ 1.548 | -€ 1.548 | -€ 1.548 |
| Beschikbare ruimte | € 33.381 | € 24.823 | € 21.546 | € 19.391 |
| Maximale inzet 10% (van de beschikbare ruimte) | € 3.338 | € 2.482 | € 2.155 | € 1.939 |
Wij nemen ‘zwarte blokjes’ op in de intensiveringslijst om budget beschikbaar te stellen
Terug naar navigatie - Wij nemen ‘zwarte blokjes’ op in de intensiveringslijst om budget beschikbaar te stellenEen aantal activiteiten in de intensiveringslijst (bijlage 2) heeft een zwart blokje. Met dit zwarte blokje stelt de gemeenteraad het betreffende budget of investeringskrediet direct beschikbaar. Dit besluit kent een afzonderlijk beslispunt. Op deze manier voorkomen wij onnodige besluitvormingsprocedures om op een later tijdstip budget beschikbaar te stellen. Met het vaststellen van deze begroting geeft de gemeenteraad voor die activiteiten invulling aan het budgetrecht. Het gaat hier om activiteiten waarbij:
- de politieke afweging al plaatsvond voor 9 september 2024;
- bestuurlijke afspraken zijn gemaakt;
- het voorbereidingsbudget betreft;
- uitvoering wordt gegeven aan ingezet beleid;
- het formatie betreft;
Na instemmen met de zwarte blokjes door de raad kan het college over gaan tot uitvoering in 2025. Ook in de Begroting 2025 nemen we zwart blokjes op, maar dat betekent niet dat deze activiteiten buiten de heroverweging van de bezuinigingen blijven.
Bij activiteiten waar we nu geen zwart blokje aangeven loopt de budgetvraag via een afzonderlijk raadsvoorstel.
Wij nemen de uitgangspunten voor de Begroting 2025 op in de begrotingsrichtlijnen om vast te stellen
Terug naar navigatie - Wij nemen de uitgangspunten voor de Begroting 2025 op in de begrotingsrichtlijnen om vast te stellenElk jaar stellen we begrotingsrichtlijnen voor het nieuwe jaar op. Dit zijn de uitgangspunten die wij gebruiken bij onder meer het opstellen van de begroting. In bijlage 1 staan de begrotingsrichtlijnen voor 2025 ter vaststelling.
We starten met de bezuinigingen
Terug naar navigatie - We starten met de bezuinigingenOns belangrijkste algemene uitgangspunt blijft het voeren van een solide en verantwoord meerjarig financieel beleid. Op dit moment vraagt dat van ons concrete actie om de verwachte tekorten op onze meerjarenbegroting aan te pakken. De forse terugval in financiële middelen van het Rijk vanaf 2025 blijft bestaan. De VNG heeft de afgelopen jaren voortdurend aandacht gevraagd voor de lastige financiële situatie waarin gemeenten zich bevinden. Dit heeft helaas nog niet geleid tot fundamentele aanpassingen. Dit betekent dat we vanaf 2025 te weinig geld hebben om de bestaande taken goed uit te voeren. De VNG stelt dan ook dat, om taken en middelen in balans te krijgen, er geld bij moet of taken eraf. De lobby van de VNG voor meer geld gaat door. We moeten onszelf ook gaan voorbereiden op de grote onzekerheden in de toekomst. Het financiële beeld van Lochem geeft een somber beeld. In de Kadernota 2025 kwamen de ravijnjaren vanaf 2026 duidelijk in beeld. Met de uitkomst van de meicirculaire 2024 liepen de tekorten opnieuw fors op. Een financieel gat dat we net als alle andere gemeenten in Nederland zelf moeten dichten.
Onze inspanningen richten zich, noodgedwongen, op bezuinigingsmaatregelen vanaf 2026. Hierbij willen we niet blind snoeien in al het goede dat de afgelopen jaren is opgebouwd, maar bewust en gericht (moeilijke) keuzes maken. We kiezen voor een zorgvuldig afwegingsproces. De beoogde uitkomst is een evenwichtig pakket aan maatregelen, waarbij de dienstverlening en het voorzieningenniveau in balans zijn met de financiële draagkracht van Lochem.
We startten dit najaar het proces om de bezuinigingsmogelijkheden in kaart te brengen De gemeenteraad informeren we binnenkort met een afzonderlijk tafelgesprek over het proces en de planning. Vervolgens leggen we de Lochemse samenleving een enquête via ‘Lochem Spreekt’ voor.
De uitkomsten van de bezuinigingsmogelijkheden bespreekt het college begin 2026 met de gemeenteraad. Dit krijgt een vertaling in de Kadernota 2026.