Aanbiedingsbrief

Inleiding
De financiële situatie is voor gemeenten onzeker. Tot voor kort was er zelfs sprake van het ‘ravijnjaar’ 2026. Dat gold ook voor Lochem. Daarom startten wij in oktober 2024 met een zorgvuldig proces om de voorspelde financiële tegenvallers op te vangen. Dit deden wij op basis van het VNG-advies ‘Hoop op het beste, maar bereid u voor op het ergste’. 

Ons advies was om geen onomkeerbare stappen te nemen en ruimte voor keuzes voor u als gemeenteraad te bieden. Het uitgangspunt was om nu en in de toekomst financieel gezond te blijven. Voor de Kadernota 2026 brachten we daarom ombuigingsmaatregelen in beeld om tot een meerjarig sluitende begroting te komen. Het ging hierbij om een bedrag aan ombuigingsmaatregelen van € 4 miljoen in 2026 oplopend naar € 5,7 miljoen in 2029.

Vlak voor de behandeling van de Kadernota 2026 in uw gemeenteraad werden de positieve financiële gevolgen van de meicirculaire 2025 bekend. Wij informeerden u hierover in de beeldvormende tafel van 23 juni en via ons memo van 27 juni jl. 

Daarmee doet zich een unieke situatie voor. De kadernota schetste een financieel somber beeld. Na doorrekening van de meicirculaire bleek dat de financiële situatie voor Lochem een stuk positiever is. Dit betekent dat we minder hoeven te bezuinigen dan gedacht. 

 
Opdracht gemeenteraad aan college
Door de onverwacht positieve meicirculaire was er geen noodzaak om de voorliggende Kadernota 2026 met daarin voorgestelde ombuigingsmaatregelen één op één te verwerken in de Begroting 2026. U vroeg ons daarom om een nieuw dekkingsvoorstel en verzocht ons daarbij de volgende uitgangspunten te volgen (uit raadsbesluit Kadernota 2026 d.d. 7 juli 2025):

1.    De ‘lucht’ wordt maximaal uit de begroting gehaald.
2.    Voor te stellen ombuigingen zijn realistisch conform de eisen van de provincie.
3.    Rekening houden met de stapeling van maatregelen voor onze inwoners, maatschappelijke organisaties en ondernemers. 

 
Het resultaat is een meerjarig sluitende Begroting 2026
Voor u ligt de Begroting 2026. Ondanks de positieve gevolgen van de meicirculaire 2025 moeten we nog steeds bezuinigen. Inclusief de financiële gevolgen van de Bestuursrapportage 2025 gaat het hierbij om een ombuigingsbedrag (begrotingstekort) van € 2,8 miljoen in 2026 oplopend naar € 3,2 miljoen in 2029.

De uitgangspunten die u ons meegaf bij de bespreking van de kadernota hebben we ter hand genomen. 
Op basis daarvan hebben we de ombuigingsmaatregelen (volgens de eerder gevolgde beoordelingsmethodiek) afgezet tegen de actuele stand van zaken. Ook hebben we uw inbreng, en die van inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners meegewogen.

Het resultaat is een meerjarig sluitende Begroting 2026 waarin we een stapeling van maatregelen voor doelgroepen zoveel mogelijk voorkomen. We ontzien het sociaal domein zoveel mogelijk. Naast de ‘lucht’ in de begroting hebben we ook gekeken door de bril van efficiëntere bedrijfsvoering en begroten we scherper. In enkele gevallen actualiseerden we de ombuigingsbedragen of ingangsdatum van maatregelen. Eveneens stellen we op termijn een beperkte verhoging van de belastingen voor. De definitieve besluitvorming hierover is aan de nieuwe gemeenteraad. Met dit totale pakket aan maatregelen dekken we de tekorten en creëren we financiële ruimte voor een beperkte hoeveelheid nieuw beleid en de toekomstige opgaven.
 

Tot slot
Wij presenteren onze laatste begroting van deze bestuursperiode. Op 18 maart 2026 zijn er gemeenteraadsverkiezingen. We geven een gemeente door die financieel gezond is, met ruimte voor keuzes door het nieuwe gemeentebestuur en toekomstige ontwikkelingen. Daarbij hebben we oog gehouden voor de maatschappelijke gevolgen van onze keuzes. En zijn we zorgvuldig omgegaan met de belangen van onze inwoners, ondernemers en organisaties. We sluiten deze bestuursperiode af met vertrouwen in de toekomst en de bestuurlijke kracht van Lochem.