6. Sociaal Domein

6.1 Samenkracht en burgerparticipatie

Wat willen we bereiken?
Inwoners helpen zichzelf en elkaar, iedereen doet mee, kan veilig leven en zich ontwikkelen.
Mensen voelen zich nuttig en gewaardeerd en nemen zoveel mogelijk deel aan de samenleving. Voorzieningen sluiten aan bij de behoefte van de samenleving. Ze stellen mensen in staat om deel te nemen aan de samenleving, elkaar te ontmoeten en elkaar te helpen. Inwoners geven dit samen vorm als het kan. We hebben al een krachtige samenleving, maar we willen versterken dat mensen blijven meedoen aan het gewone leven. Inwoners nemen samen verantwoordelijkheid voor hun omgeving, hun buurt en de mensen om hen heen.

Indicator	Realisatie 2018	Realisatie 2021	Ambitie 2023
% inwoners dat vrijwilligerswerk doet	63	56	63
% inwoners dat mantelzorg verleent	50	50	50
% inwoners dat mantelzorg verleent met hoge belasting	31	29	31

6.2 Wijkteams

Wat willen we bereiken?
De gemeente Lochem wil voor haar inwoners een dienstverlening van hoge kwaliteit door een professionele organisatie. Door de verschillende 'loketten' in het sociaal domein onder te brengen bij 't Baken bieden we een betere kwaliteit van dienstverlening aan inwoners. Ook krijgt hiermee het inzetten van de eigen kracht van inwoners meer aandacht. Voor ’t Baken gelden vijf uitgangspunten: perspectief van de inwoner, eigen kracht, dichtbij, samenhang en effectiviteit.

6.3 Inkomensregelingen

Wat willen we bereiken?
Een groot deel van onze inwoners is in staat, om in de vorm van betaald werk en in andere vormen, zelfstandig mee te doen in de samenleving. Een deel van onze inwoners kan dat niet. Wij ondersteunen hen (tijdelijk) met een inkomensregeling. Zo kunnen ze de stap naar meedoen in de samenleving maken.

Indicator

Realisatie

2019

Realisatie

2020

Realisatie

2021

Ambitie 2022

Realisatie 2022

Ambitie

2023

Aantal BUIG-klanten

434

432

396

400

385

390

Het aantal BUIG-klanten (huishoudens met een uitkering Participatiewet) laat tot augustus een dalende trend zien. Dit komt door een aantrekkende economie. En succesvolle inspanningen van 't Baken om inwoners vanuit een uitkeringssituatie te begeleiden richting de arbeidsmarkt. De realisatie van 385 BUIG-klanten is historisch laag te noemen. Na de zomerperiode is het aantal BUIG-klanten voor het eerst in jaren weer iets hoger. De krapte op de arbeidsmarkt lijkt te stabiliseren. De ambitie voor 2023 blijft 390. We zetten ons in om iedereen vooruit te helpen op de participatieladder. Iedereen die kan doet mee in de samenleving door werk en/of participatie.

6.4 Begeleide participatie

Wat willen we bereiken?
We willen dat elke Lochemse inwoner zich nuttig en gewaardeerd voelt.

6.5 Arbeidsparticipatie instrumenten

Wat willen we bereiken?
Werk is de beste sociale zekerheid. Daarom willen we zoveel mogelijk inwoners (duurzaam) aan het werk helpen op de reguliere arbeidsmarkt.

6.6 Maatwerkvoorzieningen (WMO)

Wat willen we bereiken?
Inwoners van Lochem kunnen hun woning normaal gebruiken en zich in de woning of directe omgeving verplaatsen. Hierdoor blijven zij zelfredzaam en kunnen meedoen in de samenleving. Wij hebben genoeg hulpmiddelen. Deze hulpmiddelen zijn van goede kwaliteit. En ze passen bij de vraag en behoefte aan ondersteuning. De inwoner is tevreden over de aanpassingen, levering en service van de hulpmiddelen.

6.71 Maatwerkdienstverlening 18+

Wat willen we bereiken
Mensen in een kwetsbare situatie zijn zoveel mogelijk zelfredzaam en kunnen deelnemen aan onze samenleving. Zij krijgen passende ondersteuning, zoveel mogelijk in hun eigen leefomgeving en aansluitend op hun eigen behoefte. Lochemse jeugd groeit gezond en veilig op, zodat zij zich zo goed mogelijk kunnen ontwikkelen. Als inwoners hulp op maat nodig hebben, krijgen zij deze dichtbij, samenhangend en met kwaliteit en meerwaarde voor individu en samenleving. Er is een samenhangend en toegankelijk netwerk van voorzieningen voor alle inwoners, professionals en andere betrokkenen.

6.72 Maatwerkdienstverlening 18-

Wat willen we bereiken
Mensen in een kwetsbare situatie zijn zoveel mogelijk zelfredzaam en kunnen deelnemen aan onze samenleving. Lochemse jeugd groeit gezond en veilig op, zodat zij zich zo optimaal mogelijk kunnen ontwikkelen. Er is een samenhangend en toegankelijk netwerk van voorzieningen voor alle inwoners, professionals en andere betrokkenen. Als zij hulp op maat nodig hebben krijgen zij deze dichtbij, beter, samenhangend en met meerwaarde voor individu en samenleving.

6.81 Geëscaleerde zorg 18+

Wat willen we bereiken?
Soms is hulp op maat niet genoeg en is tijdelijk een vangnet nodig voor de meest kwetsbare inwoners. Daarbij werken we regionaal samen. Dit kan zijn op het gebied van financiën of een andere woonsituatie. Een vangnet organiseren wij vanuit het perspectief van de inwoner en eigen kracht, dichtbij, samenhangend en met effectiviteit voor individu en samenleving. Soms met een dwingend karakter.

Wat hebben we ervoor gedaan?
We voerden de reguliere werkzaamheden uit.

6.82 Geëscaleerde zorg 18-

Wat willen we bereiken?
Soms is hulp op maat niet genoeg voor de meest kwetsbare inwoners en is er tijdelijk een vangnet nodig. Dit gebeurt vaak in regionale samenwerking. Financiële hulp kan nodig zijn of hulp bij een andere woonsituatie of het ouderlijk gezag. Een vangnet organiseren wij vanuit het perspectief van de inwoner en eigen kracht, dichtbij, samenhangend en met effectiviteit voor individu en samenleving. Soms met een dwingend karakter.

Kengetallen	Realisatie
Personen met een bijstandsuitkering (per 10.000 inwoners)	239 (2021)
Lopende re-integratievoorzieningen (per 10.000 inwoners van 15 t/m 64 jaar)	270 (2022)
Netto arbeidsparticipatie (% van de werkzame beroepsbevolking ten opzichte van de beroepsbevolking)	71,0 (2022)
Cliënten met een maatwerkarrangement WMO (per 10.000 inwoners)	610 (2022)
% jongeren met jeugdhulp (t/m 17 jaar)	10,4 (2022)
% jongeren met jeugdbescherming (t/m 17 jaar)	1,0 (2022)
% jongeren met jeugdreclassering (t/m 22 jaar)	0,4 (2021)
% jongeren met een delict voor de rechter (12 t/m 21 jaar)	1,0 (2020)
% kinderen in uitkeringsgezin (t/m 17 jaar)	4,0 (2021)
% werkloze jongeren (16 t/m 22 jaar)	1,0 (2021)

Overige activiteiten

Dit zijn activiteiten die na de vaststelling van de programmabegroting zijn toegevoegd.

Beleidsnota's

Het beleid voor dit programma ligt onder andere vast in de beleidsnota’s:

Wat heeft het gekost?

Overzicht baten en lasten		- = nadeel, bedragen x € 1.000
Taak- veld	Omschrijving taakveld	Werkelijk 2021	Begroting 2022	Werkelijk 2022	Saldo 2022
Baten		9.704	12.452	13.833	1.381
6.1	Samenkracht en burgerparticipatie	245	5.245	6.652	1.407
6.2	Wijkteams	5	26	40	14
6.3	Inkomensregelingen	8.523	6.129	6.169	40
6.4	Begeleide participatie	663	607	446	-161
6.5	Arbeidsparticipatie	0	118	147	29
6.6	Maatwerkvoorzieningen (WMO)	12	8	16	8
6.71	Maatwerkdienstverlening 18+	230	240	284	44
6.72	Maatwerkdienstverlening 18-	25	29	29	-0
6.81	Geëscaleerde zorg 18+	0	50	52	2
6.82	Geëscaleerde zorg 18-	0	0	0	0
	Belangrijkste afwijkingen:
6.1	Samenkracht en burgerparticipatie	Oekraïne: voordeel € 1.498.000
	In de loop van 2022 werd duidelijk dat het Rijk een normbedrag vergoed per gerealiseerde en aangemelde plek, de transitiekosten zijn vergoed en voor de particuliere opvang (POO) is een normvergoeding ontvangen. In totaal zijn de baten die ontvangen zijn van het Rijk € 6.4 miljoen. Dat is € 1.500.000 meer dan begroot. Incidenteel voordeel.
6.1	Samenkracht en burgerparticipatie	Beschermd wonen: nadeel € 97.000
	De bijdrage voor Beschermd Wonen vanuit de centrumgemeente is geoormerkt geld voor meerdere jaren. Het nadeel van de baten valt weg tegen de lagere lasten. Incidenteel nadeel.
6.3	Inkomensregelingen	TOZO: voordeel € 31.000
	Er zijn terugbetalingen ontvangen voor kapitaalverstrekkingen TOZO, deze inkomsten waren niet begroot. Incidenteel voordeel € 31.000.
6.4	Begeleide participatie	WSW: nadeel € 141.000
	Het nadeel van € 141.000 komt door een niet in 2022 ontvangen inkomst in het kader van detachering van Wsw'ers. Deze komt in 2023. Incidenteel nadeel.
6.5	Arbeidsparticipatie	Reïntegratie: voordeel € 55.000
	Er is eenmalige bijdrage van € 55.000 ontvangen in het kader van de afwikkeling van de subsidie Europees Sociaal Fonds (ESF) 2017-2020. Die subsidie is ingezet voor re-integratietrajecten. Incidenteel voordeel.
6.5	Arbeidsparticipatie	Inburgering: nadeel € 27.000
	De werkelijke baten van de specifieke uitkering "Inburgering" zijn afhankelijk van de werkelijke lasten. Statushouders die onder de nieuwe wet vallen zijn pas eind augustus naar Lochem verhuisd. De trajecten zijn pas in september gestart. Het nadeel van de baten valt weg tegen de lagere lasten. Incidenteel nadeel.
6.71	Maatwerkdienstverlening 18+	Wmo eigenbijdrage: voordeel € 33.000
	Het totaal aantal unieke inwoners met een Wmo voorziening is in 2022 met 5% toegenomen. Daardoor stegen ook de inkomsten van de eigen bijdrage die inwoners betalen. Structureel voordeel.
Taak- veld	Omschrijving taakveld	Werkelijk 2021	Begroting 2022	Werkelijk 2022	Saldo 2022
Lasten		36.838	41.823	40.395	1.428
6.1	Samenkracht en burgerparticipatie	2.341	7.703	6.998	704
6.2	Wijkteams	696	302	270	32
6.3	Inkomensregelingen	8.915	9.028	9.089	-61
6.4	Begeleide participatie	154	3.050	2.862	188
6.5	Arbeidsparticipatie	616	803	506	296
6.6	Maatwerkvoorzieningen (WMO)	1.128	1.305	1.167	138
6.71	Maatwerkdienstverlening 18+	5.939	6.567	5.980	587
6.72	Maatwerkdienstverlening 18-	9.131	7.023	7.013	10
6.81	Geëscaleerde zorg 18+	15	43	29	14
6.82	Geëscaleerde zorg 18-	119	123	122	1
	Kapitaallasten	31	31	28	3
	Loonkosten en inhuur	7.753	5.846	6.329	-483
	Belangrijkste afwijkingen:
6.1	Samenkracht en burgerparticipatie	Oekraïne: voordeel € 307.000
	Bij het opstellen van de begroting voor de opvang van Oekraïners was nog veel onduidelijk. Het Rijk had toegezegd dat de kosten vergoed zouden worden, dus de opbrengsten en de lasten met betrekking tot Oekraïne zijn budgetneutraal geraamd. In totaal is er voor de opvang van Oekraïners € 4,6 miljoen aan kosten gemaakt. Dit zijn de kosten voor inhuur, locatie, beveiliging begeleiding en interne uren etc. De interne uren zijn verantwoord op de reguliere taakvelden. Incidenteel voordeel.
6.1	Samenkracht en burgerparticipatie	Burgerparticipatie: voordeel € 41.000
	In 2022 zijn er geen grote bijdragen verstrekt aan participatieve processen. 2022 was het verkiezingsjaar en ook was de nasleep van Corona nog voelbaar. Incidenteel voordeel.
6.1	Samenkracht en burgerparticipatie	Beschermd wonen: voordeel € 97.000
	De bijdrage voor Beschermd Wonen vanuit de centrum gemeente is geoormerkt geld voor meerdere jaren. In 2022 hebben we minder uitgegeven. In 2023 wordt een voorstel aangeboden aan de gemeenteraad met betrekking tot de plannen voor de komende jaren. Incidenteel voordeel.
6.1	Samenkracht en burgerparticipatie	Jeugdhulp Uitvoeringskosten: nadeel € 28.000
	Het project Jeugdhulp en Wmo Jaarverantwoording is niet uitgevoerd in 2022. We stellen voor het betreffende bedrag (€ 25.000) over te hevelen naar 2023. Daarnaast zijn er niet begrote proceskosten geweest ten aanzien van de afwikkeling van een juridisch vraagstuk. Incidenteel nadeel.
6.1	Samenkracht en burgerparticipatie	Kinderopvang inspecties: voordeel € 39.000
	In 2022 hebben alle kinderopvanglocaties hun reguliere inspecties gehad. Verder is 5% van de gastouders bezocht. Er zijn minder middelen dan verwacht nodig geweest voor herinspecties en nader onderzoek. Voor 2023 verwachten we wel meer geld binnen het budget kwijt te zijn omdat het aantal verplichte inspecties bij gastouders richting de 50% moet. Dit wordt wettelijk vastgelegd. Incidenteel voordeel.
6.1	Samenkracht en burgerparticipatie	Kinderopvang: voordeel € 17.000
	Het budget kinderopvang is bestemd voor peuterspelen. Dit is voor kinderen waarvan de ouders geen recht op kinderopvangtoeslag hebben. Er is sprake van een open einde regeling. Incidenteel voordeel.
6.1	Samenkracht en burgerparticipatie	Algemene oplossingen: voordeel € 24.000
	Er zijn in 2022 geen concrete ondersteuningsaanvragen gedaan die gefinancierd konden worden uit dit budget. Incidenteel voordeel.
6.1	Samenkracht en burgerparticipatie	Bedrijfskosten Regiefunctionaris: voordeel € 38.000
	Binnen de Plus OV regio is gekozen voor tijdelijke inhuur van de regiefunctionaris in afwachting van een permanente invulling. De kosten voor overhead zijn verantwoord bij taakveld 0.4. Structureel voordeel.
6.1	Samenkracht en burgerparticipatie	Jeugd- en jongerenwerk: voordeel € 89.000
	Uit de coronamiddelen waren gelden beschikbaar gesteld om gedurende 1 jaar extra formatie in te zetten voor een jongerencoach. Het is niet gelukt de beschikbare formatie in te vullen waardoor de gelden niet zijn besteed. Incidenteel voordeel.
6.3	Inkomensregelingen	BUIG: voordeel € 341.000
	Het aantal BUIG-klanten is lager dan verwacht. De verwachte instroom door effecten van de coronacrisis is uitgebleven. Door de gunstige arbeidsmarkt heeft 't Baken succesvolle plaatsingen kunnen realiseren. Het is een incidenteel voordeel. De dalende trend is in de zomer gestabiliseerd. Het aantal BUIG-klanten neemt sindsdien licht toe.
6.3	Inkomensregelingen	Energietoeslag: nadeel € 448.000
	De energietoeslag is voor ieder huishouden met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum opengezet. Vanuit het Rijk komt compensatie tot 120% van het sociaal minimum. Hierdoor ontstaat een incidenteel nadeel. Er worden veel meer inwoners bereikt dan verwacht, waaronder veel AOW-ers. Incidenteel nadeel.
6.4	Begeleide participatie	WSW: voordeel € 145.000
	Er zijn lagere uitgaven op de Wsw van € 82.000. Er zijn lagere salariskosten in verband met langdurig ziekteverzuim. Daarnaast is er een voordeel van € 63.000 op personeelskosten dit betreft vergoeding reiskosten. De uitgaven voor overhead zijn verantwoord bij taakveld 0.4.
6.5	Arbeidsparticipatie	Participatie: voordeel € 131.000
	De groep kandidaten die voor participatie in aanmerking komt is lager dan was verwacht. Dit komt door een daling van het aantal uitkeringen. Binnen de groep kandidaten waar participatie mogelijk is zitten nog veel inburgeraars in hun inburgeringstraject. Zodra ze dit traject hebben afgerond (2023-2025) kunnen ze worden begeleid richting werk. Ook hebben we meer gebruik gemaakt van de mogelijkheden tot re-integratie via de arbeidsmarktregio. Incidenteel voordeel van € 131.000.
6.5	Arbeidsparticipatie	Inburgering: voordeel € 169.000
	Het inburgeringstraject duurt 3 jaar. Het budget (per inburgeraar) is hierop afgestemd en loopt ook 3 jaar. Inburgeraars die onder de nieuwe wet inburgering vallen zijn tegen de verwachting in pas per september gehuisvest. Daardoor schuift zowel het inburgeringstraject als het budget op in de tijd en realiseren we over 2022 een overschot. Incidenteel voordeel.
6.6	Maatwerkvoorzieningen (WMO)	Wonen, Rolstoel en Vervoer: voordeel € 138.000
	Het positief saldo wordt veroorzaakt door lagere uitgaven voor rolstoelen, vertraging van grote woningaanpassingen en lagere kosten voor de zorgcoördinatoren. Vanwege nieuwe regelgeving vanaf 2020 krijgen inwoners die naar een verzorgingshuis (WLZ) gaan niet meer vanuit de Wmo een hulpmiddel maar vanuit de WLZ. Een drietal grote woningaanpassingen is vertraagd door wachttijden bij aannemers. In Eefde is nog geen zorgcoördinator ingezet. Incidenteel voordeel
6.71	Maatwerkdienstverlening 18+	Wmo huishoudelijke hulp: voordeel € 169.000
	De uitgaven voor huishoudelijke hulp namen in 2022 met 5% toe in vergelijking met 2021. We blijven wel onder de begroting, omdat er al rekening was gehouden met een stijging. De aantallen nemen nog steeds toe, van 1.045 inwoners met een indicatie in 2021 naar 1.140 naar 2022. Aan de andere kant daalde het aantal gemiddelde minuten hulp per inwoner sterk van 165 minuten per week naar 146 minuten. Incidenteel voordeel.
6.71	Maatwerkdienstverlening 18+	Wmo begeleiding zin: voordeel € 123.000
	Inwoners met dagopvang kregen gemiddeld minder uren per week deze opvang. Deze daling wordt veroorzaakt doordat in 2022 10% van de inwoners met een relatief hoog volume uitstroomden naar de Wet langdurige zorg. Hierdoor daalden ook de kosten voor dagopvang in 2022. Het aantal inwoners met individuele begeleiding neemt toe sinds 2019. Hierbij is vanaf 2021 een verschuiving naar lichtere vormen van zorg. Deze verschuiving is veroorzaakt doordat we in 2021 aansloten bij de Zorgregio met een nieuwe productenstructuur. Inwoners werden automatisch overgeplaatst naar bepaalde producten. Ze krijgen nu bij herindicatie het best passende product uit deze productenstructuur. Er is ook een afname van 15% in gemiddeld aantal uren per week begeleiding dat geïndiceerd wordt. Deze daling is het gevolg van meer aandacht bij de consulenten voor het stellen van doelen en evaluatie. De daling in volume en minder complexe zorg veroorzaakt dat de kosten niet gelijk opgaan met de stijging van het aantal inwoners met individuele begeleiding. De uitgaven zijn dit jaar zelfs gedaald in vergelijking met 2021.
6.71	Maatwerkdienstverlening 18+	Vervoersvoorziening: voordeel €291.000
	De kosten voor vervoersvoorzieningen waren veel lager dan begroot. Voor vraagafhankelijk vervoer een voordeel van € 240.000 en dagbestedingsvervoer € 51.000. In januari was er nog een lockdown waardoor het vervoer grotendeels stil lag en een deel van het budget niet is gebruikt. Daarnaast zijn de organisatiekosten PlusOV lager uitgevallen dan begroot door lagere personele inzet, minder gebruik ICT-middelen en uitstel implementatie nieuwe software.
6.71	Maatwerkdienstverlening 18+	Wmo maatwerkcontracten: voordeel € 15.000
	Het budget voor maatwerkcontracten is bestemd om maatwerk te kunnen bieden als ondersteuning niet geleverd kan worden door gecontracteerde partijen. In 2022 is dit één keer ingezet.
6.71	Maatwerkdienstverlening 18+	Schuldhulpverlening: nadeel € 17.000
	De overschrijding wordt veroorzaakt doordat kosten over 2021 in 2022 zijn geboekt. Daarnaast is er in 2022 een aantal eenmalige bedragen in rekening gebracht door de Stadsbank. Het gaat om een eenmalige bijdrage aan de najaarsnota 2022 en een eenmalige bijdrage aan het weerstandsvermogen. Incidenteel nadeel.
6.72	Maatwerkdienstverlening 18-	Jeugdhulp pgb: voordeel € 51.000
	Het budget is in een aantal jaren verlaagd tot een niveau dat het jaarlijkse wisselende gebruik kan worden opgevangen. Dit jaar is er minder gebruik van gemaakt. Incidenteel voordeel.
6.72	Maatwerkdienstverlening 18-	Jeugdhulp vervoer: nadeel € 29.000
	In 2022 zijn er meer vervoersvoorzieningen toegekend aan jeugdigen in de gemeente Lochem. Incidenteel nadeel.