Met de gemeenteraadsverkiezingen in maart, de vorming van een nieuw gemeentebestuur en de naweeën van corona zou 2022 een interessant jaar worden. De voorbereidingen op de verkiezingen en de coalitie- en collegevorming vragen altijd om aandacht en inzet. De voorbereidingen daarvoor waren begin 2022 in volle gang.
En toen werd het 24 februari. Rusland viel Oekraïne binnen. Na decennia van vrede en stabiliteit plotseling oorlog aan de rand van Europa. Wat daarvan de gevolgen zijn is nu deels bekend, maar op dat moment hadden we geen goed beeld van wat er op ons af zou komen. Dat duurde niet lang, want al gauw kwam er een grote vluchtelingenstroom op gang en meldden zich de eerste Oekraïense ontheemden ook in Lochem.
Het is hartverwarmend om te ervaren hoe welkom deze mensen in onze gemeente waren en nog steeds zijn. En hoe er in zeer korte tijd een samenwerking tussen inwoners, bedrijven, maatschappelijke organisaties en gemeente op gang kwam om deze mensen een veilig thuis te bieden. Naast huisvesting, organiseerden we medische zorg, leefgeld, onderwijs, enzovoort. Alles maatwerk en vanwege de unieke situatie vrijwel vanuit het ‘niets’ georganiseerd. De herprioritering vergde de nodige flexibiliteit van de ambtelijke organisatie. We zijn er trots op, dat we dit met zijn allen in onze gemeente konden doen.
De oorlog heeft ook gevolgen voor onze economie en energievoorziening. We maakten plannen om onze inwoners zo goed mogelijk te ondersteunen in een tijd van inflatie en energiecrisis. Concreet kreeg dit vorm in het crisisfonds dat begin 2023 beschikbaar kwam voor inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties die in de problemen dreigen te raken. Maar ook in 2022 waren we in gesprek met onze inwoners, instellingen en bedrijven en boden hulp waar we konden. Bijvoorbeeld door de landelijke energietoeslag uit te voeren voor ieder huishouden met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum. En in te zetten op energiebesparing in het kader van de buurt energie strategieën (BESsen) en het project Energiearmoede.
Tegen deze achtergrond kregen we ook te maken met de boerenprotesten. We vinden het erg belangrijk om met onze boeren in gesprek te blijven. We hebben daartoe veelvuldig keukentafelgesprekken gevoerd. Mede op basis hiervan leveren we actief input aan een vitaal, landelijke provincie Gelderland.
In dit soms onstuimige jaar gingen veel dingen ook gewoon door en hebben we veel bereikt. We ondersteunden financieel het project Stolpersteine. We voerden de Traverse-Zuid in Eefde uit. We waren Wandelgemeente van het Jaar in 2022 . We voerden ventilatiemaatregelen voor de St. Josephschool uit. We plantten 1.400 jonge bomen aan in de gemeentelijke bermen. De verkenning naar de omgekeerde verordening voerden we uit en we maakten een start met de Inclusieagenda. Ook kochten we grond aan voor nieuwe woningbouwlocaties in Lochem-Oost. En rondden we de kernvisies wonen voor Harfsen, Laren en Lochem af. In maart vonden raadsverkiezingen plaats en verwelkomden we een nieuwe raad en een nieuw college. Nieuwe mensen, nieuwe ambities! De blik vooruit, op zoek naar oplossingen in een bijzondere tijd.
We sluiten 2022 af met een positief resultaat van € 7,3 miljoen. De opvang van Oekraïense ontheemden en de energiecrisis bepaalden onze agenda aanzienlijk. Van het Rijk ontvingen wij extra geld voor deze onverwachtse werkzaamheden via de algemene uitkering en specifieke uitkeringen. Onderstaand volgt een specificatie van het resultaat.
Inleiding en beslispunten
Resultaat 2022
Terug naar navigatie - Resultaat 2022We realiseerden een voordelig saldo in 2022
Ons resultaat is € 6 miljoen voordeliger dan we begrootten. Het resultaat is 7,3 miljoen positief, ten opzichte van een begroot positief saldo van 1,3 miljoen.
In onderstaand overzicht zijn de belangrijkste afwijkingen opgenomen die zorgen voor het positieve jaarrekeningresultaat:
| Toelichting belangrijkste afwijkingen op de budgetten 2022 (x € 1.000): | ||||
|---|---|---|---|---|
| Vrijval pensioenvoorziening | 617 | voordeel | ||
| Algemene uitkering | 2.291 | voordeel | ||
| Opvang Oekraïners | 1.593 | voordeel | ||
| Opheffen onbewaakte spoorwegovergang | -117 | nadeel | ||
| Grondexploitatie bedrijfsinfrastructuur | -548 | nadeel | ||
| Compensatie sportaccommodaties | 219 | voordeel | ||
| BUIG inkomensregelingen | 341 | voordeel | ||
| Energietoeslag | -448 | nadeel | ||
| Arbeidsparticipatie | 186 | voordeel | ||
| Inburgering | 142 | voordeel | ||
| WMO rolstoel en vervoer | 138 | voordeel | ||
| WMO huishoudelijke hulp | 169 | voordeel | ||
| WMO begeleiding ZIN | 123 | voordeel | ||
| WMO vervoer | 291 | voordeel | ||
| Afvalinzameling | 266 | voordeel | ||
| ODA milieu | -136 | nadeel | ||
| Intern doorbelaste rente | -356 | nadeel | ||
| Voorbereiden omgevingswet | 287 | voordeel | ||
| Verbeterprogramma basisregistraties | 134 | voordeel | ||
| Reservemutaties | -984 | nadeel | ||
| Kapitaallasten | 136 | voordeel | ||
| Loonkosten en inhuur | 278 | voordeel | ||
| Overige mutaties | 1.368 | voordeel | ||
| Voordeel ten opzichte van de begroting | 5.990 | Voordeel | ||
Totaaloverzicht baten en lasten
Terug naar navigatie - Totaaloverzicht baten en lasten| - = nadeel, bedragen x € 1.000 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Werkelijk | Begroting | Werkelijk | Saldo | ||||
| na wijziging | |||||||
| 2021 | 2022 | 2022 | 2022 | ||||
| BATEN | |||||||
| 0 - Bestuur en ondersteuning | 2.837 | 440 | 1.164 | 723 | |||
| 1 - Veiligheid | 406 | 54 | 72 | 18 | |||
| 2 - Verkeer, vervoer en waterstaat | 548 | 1.564 | 1.745 | 181 | |||
| 3 - Economie | 1.271 | 3.080 | 1.845 | -1.234 | |||
| 4 - Onderwijs | 906 | 463 | 450 | -13 | |||
| 5 - Sport, Cultuur en Recreatie | 978 | 797 | 802 | 5 | |||
| 6 - Sociaal domein | 9.704 | 12.452 | 13.833 | 1.381 | |||
| 7 - Volksgezondheid en Milieu | 11.515 | 10.589 | 10.556 | -33 | |||
| 8 - Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stedelijke vernieuwing | 2.183 | 2.543 | 1.404 | -1.139 | |||
| Totaal baten programma’s | 30.347 | 31.982 | 31.872 | -111 | |||
| ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN | |||||||
| Algemene uitkeringen | 54.744 | 57.815 | 60.105 | 2.291 | |||
| Lokale heffingen | 7.952 | 5.608 | 5.593 | -14 | |||
| Treasury | 782 | 855 | 524 | -332 | |||
| Overige baten en lasten | -484 | -1.203 | -513 | 690 | |||
| Totaal algemene dekkingsmiddelen | 62.994 | 63.075 | 65.710 | 2.634 | |||
| TOTAAL BATEN | 93.341 | 95.057 | 97.581 | 2.523 | |||
| LASTEN | |||||||
| 0 - Bestuur en ondersteuning | 4.839 | 2.825 | 2.820 | 5 | |||
| 1 - Veiligheid | 3.222 | 3.189 | 3.182 | 8 | |||
| 2 - Verkeer, vervoer en waterstaat | 5.337 | 9.150 | 9.220 | -70 | |||
| 3 - Economie | 1.521 | 2.248 | 1.596 | 652 | |||
| 4 - Onderwijs | 3.301 | 3.400 | 3.296 | 103 | |||
| 5 - Sport,Cultuur en Recreatie | 8.566 | 8.241 | 7.852 | 389 | |||
| 6 - Sociaal domein | 36.838 | 41.823 | 40.395 | 1.428 | |||
| 7 - Volksgezondheid en Millieu | 12.279 | 12.552 | 12.137 | 415 | |||
| 8 - Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stedelijke vernieuwing | 4.536 | 5.638 | 4.147 | 1.491 | |||
| Totaal lasten programma’s | 80.439 | 89.065 | 84.643 | 4.422 | |||
| Overhead | 9.985 | 10.446 | 10.400 | 45 | |||
| Heffing VPB | - | - | 22 | -22 | |||
| Onvoorzien | - | 5 | - | 5 | |||
| Begrotingssaldo | - | 1.296 | - | 1296 | |||
| TOTAAL LASTEN | 90.425 | 100.812 | 95.066 | 5.746 | |||
| TOTAAL SALDO VAN BATEN EN LASTEN | 2.916 | -5.755 | 2.515 | 8.269 | |||
| Mutaties reserves | 2.553 | 5.755 | 4.771 | -984 | |||
| GEREALISEERDE RESULTAAT | 5.469 | 0 | 7.286 | 7.286 | |||
Beslispunten
Terug naar navigatie - BeslispuntenWe stellen voor een nieuwe reserve opvang en huisvesting van Oekraïense ontheemden, asielzoekers en statushouders in te stellen
Deze bestemmingsreserve zetten we in voor de opvang en huisvesting van Oekraïense ontheemden, asielzoekers en statushouders. De beleidsregels voor deze nieuwe bestemmingsreserve zijn als volgt:
- Het doel van deze reserve is om de toekomstige kosten voor opvang en huisvesting van Oekraïense ontheemden, asielzoekers en statushouders te dekken.
- De toevoeging aan de reserve is het verschil tussen het ontvangen normbedrag (Rijksvergoeding) voor opvang van Oekraïense vluchtelingen en de gemaakte kosten.
- De onttrekking uit de reserve gebeurt middels een raadsvoorstel en kan alleen ter dekking van kosten die niet vergoed worden door het Rijk voor de opvang van Oekraïense ontheemden, asielzoekers en statushouders. De onttrekking uit de reserve is incidenteel.
- Er is geen sprake van een minimale of maximale omvang van deze reserve
Het voordelig saldo van de jaarrekening voegen wij toe aan de reserves
Het jaarrekeningresultaat 2022 komt uit op een voordeel van € 7.286.000. De voorschriften bepalen dat de bestemming van het saldo plaats vindt nadat de jaarrekening is vastgesteld. Het is gebruikelijk dat wij voorstellen het voordelige saldo toe te voegen aan de algemene reserve. In 2022 is een deel van het voordelige saldo ontstaan door de opvang van Oekraïense ontheemden en de afvalstoffenheffing (overgebleven middelen). Wij stellen daarom voor om een bedrag van € 1.593.000 toe te voegen aan de nieuwe bestemmingsreserve opvang en huisvesting van Oekraïense ontheemden, asielzoekers en statushouders. Daarnaast stellen we voor een bedrag van € 211.000 toe te voegen aan de reserve afvalstoffenheffing (minder kosten DVO, meer kapitaallasten en minder vergoeding PMD 2022). De resultaatbestemming komt terug als afzonderlijk beslispunt.
De reserve corona stellen we voor om nu op te heffen
Bij het vaststellen van de Bestuursrapportage 2020 besloot de gemeenteraad tot de vorming van de reserve corona. Eind 2022 zit er nog een saldo van € 850.000 in deze reserve. Voor 2023 is er nog een bedrag van per saldo (toevoeging minus onttrekking) geraamd van € 82.000 als vermindering. Omdat corona en alle maatregelen in 2022 zijn verdwenen, stellen we voor deze reserve nu op te heffen en het saldo per 1-1-2023 toe te voegen aan de algemene reserve en de mutaties 2023 ten laste te brengen van de algemene reserve.
Een aantal budgetten die niet zijn besteed in 2022 nemen we mee naar 2023
Jaarlijks nemen we bij de jaarrekening een overzicht op van budgetten die we voorstellen door te schuiven naar het volgende jaar. Dit betreffen activiteiten die we oppakken of die doorlopen in het volgende jaar. Dit kan bijvoorbeeld te maken hebben met personele capaciteitsproblemen of waar de uitvoering vertraging opliep. In 2020 zijn de overhevelingscriteria aangescherpt. Bij de beoordeling van de jaarrekening constateerden wij voorstellen die vaker dan één keer worden overgeheveld .Wij stellen aan de raad voor om bij enkele overhevelingsvoorstellen af te wijken van de criteria. Ook in de toekomst kan er sprake zijn van soortgelijke afwegingen. Wij beogen u deze eerder in het proces voor te leggen. De jaarlijkse bestuursrapportage in het najaar is daar de geëigende plek voor. Op die manier besluit u hier als gemeenteraad vooraf over.
De in 2023 beschikbaar te stellen budgetten bedragen in totaal € 864.000. Wij stellen de volgende dekking voor:
- Bijdragen van derden (provincie, waterschap, regio en gemeenten) € 161.000
- Reserve sportvoorzieningen € 25.000
- Algemene reserve € 678.000.
De overheveling komt terug als afzonderlijk beslispunt.
In bijlage 1 geven wij een specificatie met toelichting van de over te hevelen budgetten.
De raad stelt de jaarstukken vast aan de hand van beslispunten
De vastgestelde jaarrekening met controleverklaring van de accountant leveren wij vóór 15 juli van het jaar volgend op het betreffende jaar bij de provincie aan. Daarmee voldoen wij aan één van de voorwaarden om onder het repressief toezicht te blijven vallen.
Het college stelt voor in te stemmen met:
Beslispunt 1:
Het vaststellen van de gemeentelijke jaarstukken 2022, bestaande uit het jaarverslag (programmaverantwoording en paragrafen) en de jaarrekening (balans, overzicht baten en lasten en overzicht specifieke uitkeringen).
Beslispunt 2:
Een nieuwe reserve opvang en huisvesting van Oekraïense ontheemden, asielzoekers en statushouders in te stellen.
Beslispunt 3:
Het voordelig saldo van € 7.286.000 toevoegen aan
a. de algemene reserve voor een bedrag van € 5.482.000;
b. de reserve opvang en huisvesting van Oekraïense ontheemden, asielzoekers en statushouders voor een bedrag van € 1.593.000;
c. de reserve afvalstoffenheffing voor een bedrag van € 211.000.
Beslispunt 4:
De reserve corona op te heffen en het saldo per 1-1-2023 toe te voegen aan de algemene reserve. De begrote mutaties 2023 op de reserve corona, gaan over naar de algemene reserve.
Beslispunt 5:
Het beschikbaar stellen van exploitatiebudgetten, die overgeheveld worden naar 2023, voor een bedrag van € 864.000 met als dekking
a. bijdragen van derden voor een bedrag van € 161.000;
b. de reserve sportvoorzieningen voor een bedrag van € 25.000;
d. de algemene reserve voor een bedrag van € 678.000.
Beslispunt 6:
Het afsluiten van kredieten waarvan de activiteiten zijn afgerond.
In bijlage 2 lichten wij de kredieten toe. De af te sluiten kredieten zijn in dit overzicht vet gedrukt.